Çocuklarda sık görülen uyum ve davranış bozuklukları nelerdir?

Çocuklar her yeni gelişim devrine geçtiklerinde yeni marifetler kazanırlar ve bu maharetler, beraberinde çözülmesi gereken sıkıntıları da getirir. Çocukların gelişim devrinde karşılaşılan bu sıkıntılar doğal ve geçicidir. Lakin çocuk bu periyotlarda problemlerinin tahlilinde çevresel pürüzlerle karşılaşırsa yada etrafındaki yetişkinlerin yanlış tavır ve davranışlarına maruz kalırsa dönemsel (olağan, geçici) diye nitelenen bu sıkıntıların tahlili sonraki gelişim devirlerine ve çocuğun ileri yaşlarına ertelenir. Bu durumda ileri periyoda ertelenen sıkıntılar da ahenk ve davranış bozuklukları olarak isimlendirilir.

Uyum ve davranış bozuklukları ailenin baskıcı, çok disiplinli, çok gözetici, alaycı, aşağılayıcı üzere yanlış tavırlarına, ve yangın, sarsıntı, travmatik olaylar, aile içi şiddet, her türlü istismar, vefat ve boşanmalar üzere olumsuz çevresel faktörlerle gelişebilir.

Örneğin: Sosyal-duygusal gelişimi gereği, çocuğun yaşıtlarıyla oyun oynaması, toplumsallaşması gerektiği bir yaşta daima yalnız kalması ve toplumsallaşmasının engellenmesi çocuğun ileri periyotta içine kapanık bir kişilik özelliği geliştirmesine neden olabilir.

Çocuklarda sık görülen ahenk ve davranış bozuklukları aşağıdaki üzere sıralanır.

• Fobiler ve kaygılar, (Okul korkusu)

• Yeme bozuklukları ve iştahsızlık,

• Uyku bozuklukları,

• Mastürbasyon,

• İçe-kapanıklık

• Çok hareketlilik,

• Çok İnatçılık

• Parmak emme,

• Ruhsal Kökenli kekemelik,

• Tırnak yeme,

• Altını ıslatma (Enuresis) ve dışkı kaçırma (Enkopresis)

• Palavra söyleme,

• Çalma

• Saldırganlık,

• Küfür

• Tikler

• Saç yolma (Trikotillomani)

Uyum bozukluğu ile olağan davranışı ayırt edebilmek gerekir.

Bazen çocuğun olağan gelişimsel devir davranışları ahenk bozukluğu olarak düşünülebilir. Onun için bir çocuğun davranışının bozukluk sayılabilmesi için birtakım ölçütler gerekir. Bu ölçütler;

1. Yaşa Uygunluk

Her gelişim periyodunun kendine has davranışları vardır.Çocuklarda davranış sorunlarından bahsetmek için ebeveynlerin öncelikle çocuğun içinde bulunduğu gelişim devrinin özelliklerini yeterli bilmesi gerekir. Anne-babaların çocuğun hangi yaşta karşılaştığı meselelerin olağan, kısa müddetli ve süreksiz olduğunu tespit edebilmesi için bu hususlarda şuurlu ve dikkatli davranması gerekmektedir Fakat belli kriterleri göz önünde bulundurarak, bir uzmana başvurmaları gerekip gerekmediğini tespit edebilirler.

2. Yoğunluk

Bir davranışın bozukluk olarak kabul edilmesindeki ikinci ölçüt yoğunluktur. Örneğin, tuvalet eğitimi almış olan çocuğun 3-4 yaşından sonrada orta sıra altını ıslatması olağandır.Ancak her gece ıslatması , davranış bozukluğuna girer.

3. Süreklilik

Çocuğun makul bir davranış tipini ısrarlı bir biçimde ve uzun vakit devam ettirmesidir.

4. Cinsel Rol Beklentileri

Erkek ve kız çocukların cinsel rollerine nazaran davranmadığı durumlardır.

HATALI ANA-BABA TAVIRLARININ ÇOCUKLARDA AHENK VE DAVRANIŞ BOZUKLUĞUNA SEBEP OLUR MU?

Uyum ve davranış bozuklukları yanılgılı anne- baba tavırlarına bağlı olarak çıkabilir.. Ya da yanlışlı anne-baba tavırları nedeniyle tırmanarak artar.

0-6 yaş , çocuğunuzun en kıymetli periyodu olduğunu asla unutmayın. Tüm davranış bozukluklarının temeli bu periyotta atılır. Bu nedenle bu periyotta ebeveynler tavırlarına dikkat etmelidir.

Bazı anne-babalar, çocuklarının makul davranışları şuurlu olarak yaptıklarını düşünerek çocuğa kızar ve baskı altına almaya çalışır. Meğer çocukların çok büyük bir çoğunluğu, şuurlu olarak bu davranışları sergilemez. Etraflarına bir ileti vermek için, yani rahatsız olduklarını söz etmek için yaparlar. Anne-babalar, sorunu gidermek için davranışı yapan çocuğu küçük düşürücü, olumsuz ve suçlayıcı tutum sergilerler. Kimi aileler ceza sistemlerine hatta şiddete bile başvurmaktadırlar. .

Ailelerin, baskıcı tavırları sorunu artırmaktan diğer bir işe yaramaz.

Bazı aileler ise, sorunu kendi haline bırakıp bizatihi geçmesini beklerler. Vakit içinde tabiatıyla geçen problemler üstte kelamını ettiğimiz olağan gelişim devrine ilişkin sıkıntılardır. Meğer ahenk ve davranış bozuklukları bizatihi geçmez. Kesinlikle bu bozukluğun altında yatan sebeplerin ortadan kaldırılması gerekir.

Alt ıslatma davranışı olan, üç ve altı yaşında iki çocuğu ele alalım: üç yaşındaki çocuğun sorunu 6 ay içerisinde tabiatıyla geçebilir. Zira bu yaştaki görülen bu davranış bozukluğu olağandır. Lakin altı yaşındaki çocuğun davranışı zaten geçmez. Zira bu bir ahenk bozukluğudur.

Uyum bozukluğu olarak ortaya çıkan davranışlar zaten geçmiş üzere görülse de ileri yaşlarda yeni bir sorun olarak ya da tekrarlanarak karşımıza çıkar. Örneğin: Parmak emme davranışı okul yıllarında, tırnak yeme yahut özgüven eksikliği olarak belirebilir

Çocukların şartlar her ne olursa olsun anne ve babası tarafından kabul edildiğini ve sevildiğini hissetmeye gereksinimleri vardır.