Kaygı bozukluğu/ anksiyete

Kaygı Bozukluğu Nedir ve Telaş Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Kaygı bozukluğu karşılaşılan bir sorunda yahut başımızdan geçen bir olayda tasa durumumuzu denetim edememe olarak isimlendirilebilir. Son devirlerde daha çok karşılaşılan dert bozukluğunun gereğince bilinmediğini söylemek mümkündür. Bunun sebebi, şahısların anksiyetenin neden olduğu semptomları farklı rahatsızlıklara yorması ve tahlili hakikat olmayan bir yerde arıyor olması olabilir. Telaş bozukluğunun oluşmasında genetik faktörler, etraf, biliş, inanış ve kişilik özellikleri üzere durumlar rol oynar. Tasa bozukluğunun hayat uzunluğu görülme sıklığı ortalama % 5-6 ortasındadır. Yapılan araştırmalara nazaran ise telaş bozukluğuna bayanlarda erkeklere oranla iki kat daha çok rastlanmaktadır.

Bir kişinin korku bozukluğuna sahip olduğunu söyleyebilmemiz için karşımıza çıkan birtakım teşhis kriterleri vardır. DSM V kriterlerine nazaran (1) kişi en az altı aylık bir mühletin birçok gününde bir kadro olaylar ya da etkinliklerle ilgili olarak, çok bir telaş ve kuruntu (kaygılı beklenti) durumu yaşıyorsa; (2) kişi, kuruntularını kontrol altına almakta zahmet çekiyorsa; (3) dinginleşememe (huzursuzluk) ya da gergin olma, kolay yorulma, odaklanmada zahmet çekme ya da zihin boşalması, kolay kızma, kas gerginliği, uyku bozukluğu üzere sıralanmış sıkıntılardan üçünü yaşıyorsa telaş bozukluğundan bahsetmek mümkündür.

Kaygı bozukluğu çok sayıda fizikî ve ruhsal semptomu içeren psikiyatrik bir bozukluktur. Ruhsal semptomları bireyden şahsa değişiklik gösterebilir ve gerginlik, konsantrasyon sorunları, dikkatte bozukluk, huzursuzluk, gerilim üzere belirtiler bozukluğun semptomlarına örnek olarak verilebilir. Fizikî semptomlarına ise baş ve boyun ağrıları, uyku bozukluğu, kaslarda gerginlik, terleme, titreme üzere durumlar örnek olarak gösterilebilir. Ayrıyeten; telaş bozukluğu depresyon, panik atak, hususun berbata kullanımı üzere durumlarla eşzamanlı görülebilen bir bozukluktur.

Kaygı Bozukluğunun Tedavisi ve Tasa ile Baş Etme Yolları

Kaygı bozukluğu tedavi edilebilir bir bozukluktur. Bozukluğun tedavisinde ilaç kullanımı, psikoterapi ve başa çıkma marifetlerinin geliştirilmesi şahsa yarar sağlar. Hastalığın erken devirde fark edilmesi ve tedavi edilmesi olumlu sonuçlar sağlar. Kişi telaş bozukluğuna sahip olduğunu düşünüyorsa kişinin öncelikle bir psikiyatrist ve bir psikolog ile görüşmesi faydalı olacaktır. Böylelikle gerektiği takdirde ilaç kullanımına başlanmış olur ve psikoterapi takviyesi ile süreç ile ilgili kıymetli bir adım atılmış olur. Psikoterapi manasında bilişsel davranışçı terapi, varoluşçu terapi, destekleyici psikoterapi üzere teknikler tasa bozukluğu tedavisinde kullanılan yollardır. Bilişsel davranışçı terapide, bireyde kaygıya sebep olan durumların farkına varılması ve bu durumlara kişinin ahenk sağlamasına yardımcı olma kıymetli rol oynar. Varoluşçu terapide, kişinin yaşadığı korku tecrübesinin kişi tarafından betimlenebilir ve anlamlandırılabilir olması istikametinde çalışılmaktadır. Destekleyici psikoterapide ise övgü, cesaretlendirme, rehberlik etme üzere kavramlarla korku üzerine çalışılmaktadır. Üç terapi ekolü için de danışanın terapisti ile işbirliği epeyce değerlidir, danışan ve terapist ortasındaki işbirliği tedavinin akışını ve müddetini tesirler.

Kaygı bozukluğu ile baş etme hünerleri geliştirmek de bozukluğun olumsuz tesirlerini aza indirgemek için kıymetli bir formüldür. Bu manada uykuyu bir nizama oturtmaya çalışmak, varsa uykuya mahzur olan fizikî şeyleri ortadan kaldırmak; derde sebep olan tetikleyicileri bulmak; gevşeme idmanları yapmak; nefes idmanları yapmak; biriyle konuşmak üzere şeyler telaşın azalmasına yardımcı olabilmektedir.

Baş edilemeyen bir telaş ile karşılaşılması durumunda ise bir profesyonelden dayanak almak yapılabilecek en sağlıklı şeylerden biri olabilmektedir.

Uzm. Klinik Psikolog Özlem Sarıkaya

Faydalanılan Kaynaklar

Ünsalver B. Ö., Balcıoğlu İ. (2006). Yaygın Anksiyete Bozukluğu: Epidemiyoloji, Prognoz ve Farmakolojik Olmayan Tedaviler. Cerrahpaşa Tıp Dergisi, 37, (115-120).

Yaygın Anksiyete Bozukluğu. Erişim Adresi https://www.psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/25/yaygin-anksiyete-bozuklugu

DSM-V Tanı Ölçütleri El Kitabı