Post travmatik stres bozukluğu: zihinsel yaraların derin izleri

TRAVMA SONRASI GERİLİM BOZUKLUĞU

Birçoğumuz hayatımızda travmatik olaylarla karşılaşabiliriz. Bu olaylar, fizikî yahut duygusal olarak bizi etkileyebilir ve sonrasında uzun müddetli tesirler bırakabilir. Post travmatik gerilim bozukluğu (PTSB), bu cins olayların akabinde ortaya çıkan önemli bir zihinsel sıhhat problemidir. PTSB, kişinin yaşadığı travmatik bir olayı tekrar yaşama, travma sonrası gerilim semptomlarıyla başa çıkamama ve genel hayat kalitesinde düşüş üzere belirtilerle kendini gösterir. Bu makalede, PTSB’nin belirtileri, nedenleri, teşhisi ve tedavisi üzerine odaklanacağız.

Belirtiler:

PTSB’nin belirtileri bireyden şahsa değişebilir ve travma tipine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Fakat, ekseriyetle aşağıdaki belirtiler görülür:

1. Travmatik olayı tekrar yaşama: Kişi, travmatik olayı tekrar yaşayan kabuslar, görsel yahut işitsel anılarla karşılaşabilir.
2. Kaçınma ve uyarılma: Travma sonrası kişi, travmatik anılardan kaçınmaya çalışabilir yahut travma sonrası gerilim belirtileri yaşayabilir. Bu belirtiler, hiperaktivite, uykusuzluk, konsantrasyon eksikliği üzere fizikî ve duygusal semptomları içerebilir.
3. Duygusal etkilenim: PTSB olan şahıslar çoklukla duygusal olarak makus hissederler, huzursuzluk, depresyon, anksiyete üzere belirtiler gösterebilirler.

Nedenleri:

PTSB’nin nedenleri karmaşıktır ve birçok faktörden etkilenebilir. Bilhassa şiddet içeren olaylar, cinsel taarruzlar, savaş, doğal afetler üzere travmatik olaylar PTSB riskini artırır. Bununla birlikte, kişinin travma sonrası takviye alıp almadığı, toplumsal takviye sistemleri, kişinin ruhsal direnci üzere faktörler de PTSB’nin gelişiminde rol oynar.

Teşhis:

PTSB’nin teşhisi, semptomların uzun periyodik ve fonksiyonellik üzerinde önemli bir tesiri olduğunda yapılır. Çoklukla bir psikiyatrist yahut psikolog, kişinin semptomlarını değerlendirir ve geçmiş travmatik tecrübelerini göz önünde bulundurarak teşhis koyar. Teşhis sürecinde ekseriyetle psikiyatrik kıymetlendirme, klinik görüşmeler ve semptom envanterleri üzere araçlar kullanılır.

Tedavi:

PTSB’nin tedavisi, ferdi gereksinimlere ve semptomların şiddetine nazaran değişir. Lakin, çoklukla kognitif davranışçı terapi (KDT) ve ilaç tedavisi üzere yollar kullanılır. KDT, kişinin travmatik tecrübeleriyle başa çıkmasına yardımcı olurken, ilaç tedavisi semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir. Ayrıyeten, dayanak kümeleri, sanat terapisi üzere alternatif tedavi sistemleri de PTSB’nin idaresinde tesirli olabilir.

Sonuç:

Post travmatik gerilim bozukluğu, travmatik olayların akabinde ortaya çıkan önemli bir zihinsel sıhhat sıkıntısıdır. Lakin, uygun tedavi ve takviyeyle, PTSB olan bireylerin hayat kalitesini artırabilir ve semptomları yönetebilirler. Bu nedenle, PTSB’nin erken teşhisi ve tesirli tedavisi için bilinçlendirme ve dayanak hizmetlerinin ehemmiyeti büyüktür.