Tamamlayıcı beslenmeye (ek besine) geçiş yöntemleri

Tamamlayıcı Beslenme Geçiş Sistemleri

Ek besin periyodu olarak bildiğimiz tamamlayıcı beslenme; bebeğin yaşına ve ihtiyaçlarına nazaran anne sütü yahut bebek maması dışındaki besinlerden farklı olarak yeni besinlerle tanıştığı; çocuğun beslenmesi, gelişimi ve toplumsallaşmasında kıymetli bir adımdır. Dünya Sıhhat Örgütü; bebeğin birinci 6 ay su dahi verilmeden yalnızca anne sütü ile beslenmesini; 6. aydan itibaren en az iki yaşına kadar anne sütü ile birlikte yaşına uygun tamamlayıcı besinlerle beslenmesini önermektedir.

Ek besine geçiş periyodunda bebeğin hangi ayda olduğu değerli olduğu kadar besinin bebeğe verilme formu de değerlidir. Bu bağlamda ebeveynlere kıymetli sorumluluklar düşmektedir. Zira ebeveynleri bebekler için beslenme vaktini, içeriğini, formunu, uyulması gereken kuralları yönlendirecek rol modellerdir. Bu periyotta ebeveynlerin kullandıkları 3 farklı sistem vardır.

1. Geleneksel Prosedürlerle Beslenme

Ebeveynlerin bebeklerini kaşıkla beslediği metoda klâsik formüllerle beslenme denir. Klasik yollarda bebeğin evvel püre haline getirilmiş yiyecekleri, daha sonra doğranmış yiyeceklere geçmeleri ve 12 aylık olduklarında ise aile ile birlikte yetişkin yiyeceklerini yemeleri temel alınır.

Avantajlarına bakacak olursak;

Bebeği bir yetişkin yedirdiği için bebeğin aldığı besin ölçüsü takip edilebilir ve bu sayede neyden ne kadar yediği bilindiği için gelişim geriliği görülme riski çok düşüktür.

Ayrıca bir yetişkin takipli olduğu için aspirasyon riski epeyce düşüktür. Yani bebeğe verilen ölçü denetim altında olduğu için bebeğin boğulma ihtimali daha azdır.

Fakat avantajları olduğu üzere dezavantajları da vardır.

Bebeğe her yemek karıştırılıp blenderize edilip verildiğinde, bebek besinlerin farklı başka tadını alamaz. Bu durumda bebeğin damak tadı oluşamaz; karışık yemekleri yiyebilirken zerzevatları farklı ayrı yemeyi reddetmesine sebep olur.

Püre beslenmeden katı beslenmeye vaktinde geçilmez ise çiğneme kasları gelişemediği için ileride çiğneme işlevlerinin geri kalmasına neden olabilir.

Ayrıca bebek bir oburu tarafından beslenildiği için motor bilişsel aktivitelerin geri kalmasına neden olabilir.

1. Bebek Liderliğinde Beslenme (BLW)

Bebek liderliğinde beslenme prosedüründe, kaşıkla besleme, püre kademesini atlayıp direkt katı besinlere geçiş yapılan beslenme modelidir. Burada değerli olan bebeğin yaşına uygun, yumuşak bir biçimde pişirilen ve bebeğin kendi başına alabileceği kesimler halinde kesilebilir olmasıdır.

Avantajlarına bakacak olursak;

BLW usulünü uygularken bebek anne ve babasıyla birebir vakitte masaya oturur. Doymuş yağ, şeker ve tuz içermeyecek biçimde ailede pişen yemeğin birebiri bebeğin önünde de olur. Bebek, masada bulunan insanları taklit ederek yemek yemeyi öğrenir; kendi yeme suratını, ne yemek istediğini ve ne yemek istemediğini belirler.

Yapılan bir araştırmaya nazaran BLW prosedürü temellerine nazaran beslenen çocukların aileleriyle birlikte sağlıklı öğünler yedikleri ve gelecekte makûs beslenme alışkanlıklarına daha az yatkın oldukları ortaya çıkmıştır. Lakin burada dikkat edilmesi gereken bir şey vardır. Bebekler masada bulunan şahısları taklit ederek öğrendiği için ebeveynlerin hakikat ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları olması bebeğin yetişkinlik hayatında da sağlıklı beslenme alışkanlıklarını sürdürmesi için kıymetlidir.

Bu teknikle bebek her besini farklı başka inceleme, koklama, tatma ve yeme fırsatı bulduğu için besin reddi ihtimali azalır.

Ayrıca yalnızca beslenme açısından değil özgürce kendi kendine yemek yeme fırsatına sahip bebeklerin, eşyaları kavrama hassasiyeti ve motor uyumunu da gelişmektedir.

Son olarak da yapılan çalışmalarda bebek yemek istediği ölçüsü kendi belirlediği için ilerleyen periyotta obezite görülme riski klasik yolla beslenen çocuklara nazaran daha düşük olduğu bulunmuştur.

Bu teknikle ilgili ebeveynlerin en sık lisana getirdiği dehşetlerden biri ise büyük kesimli yiyecek verilmesine bağlı olarak çocuğun boğulma ihtimalidir. Bu nedenle ebeveynler gözünü bebekten ayırmamalı; ağzına götürdüğü ölçüsü devamlı izlemelidir.

Bir öbür dezavantajı ise besinleri bebek istediği ölçüsü kendisi belirlediği için bu modelde makro ve mikro besin öğesi yetersizlikleri görülebilmektedir.

Ayrıca BLW ile yaygın kullanılan besinler, meyveler ve buharda pişirilmiş sebzelerdir. Lakin bu besinlerin demir içeriğinin düşük olduğu için demir eksikliği açısından risk taşımaktadır.

Sağlık çalışanları üzerine yapılan bir çalışmada da çalışanlar; BLW sistemini duyduğunu, faydalı olduğu düşünülmesine karşın demir eksikliği, yetersiz güç alımı ve boğulma riski tasasıyla tereddütlerinin olduğundan kelam edilmiştir.

1. Bebek Liderliğinde Katı Beslenmeye Geçiş (BLISS)

Sağlık çalışanlarının kaygılarını azaltmak için geliştirilen BLW’ye çok benzeyen fakat olumsuz istikametlerini azaltmayı amaçlayan beslenme usulüdür. Bu yolun BLW’den farkı, BLISS metodunda ebeveynlere yüksek demirli besinler, yüksek güçlü besinler ve boğulma tehlikeleri hakkında eğitim verilmiştir.

BLW haşlanmış parmak meyve ve zerzevatları içerirken bu prosedür meyve ve sebzelere ek olarak demirden varlıklı olan et modülleri ve minik köfte kesimleri ve katı yumurta sarısı da içermektedir.

Avantajlarını düşündüğümüzde BLW’nin avantajlarının hepsini kapsamaktadır. Lakin hala bu formül için çalışmalar çok sonlu sayıdadır ve araştırılmaya muhtaçlığı vardır.

Sonuç olarak tüm bunları birlikte düşündüğünüzde her bebeğin tamamlayıcı beslenmeye geçiş vakti ve hali kendine özeldir. Ve tek bir beslenme yolu tüm bebeklerde doğrudur diye bir şey yoktur. Bu evrede öncelikle bebeğinizi izlemeli, hangi beslenme çeşidinin uygun olduğuna hekiminiz yahut diyetisyeninizle birlikte karar vermelisiniz.