Anksiyete (kaygı) bozukluğu

Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu

Anksiyete, dert ve endişenin hâkim olduğu bir his durumudur. Kaygı, gerçek yahut algılanan bir tehlike karşısında ortaya çıkan bir yansıdır. Korku ise belirsizlik yahut mümkün tehlike durumunda telaş duyma olarak tanımlanabilir. Anksiyete, birçok ruhsal rahatsızlığın temelini oluşturur. DSM-5’te 11 telaş bozukluğu çeşidi ele alınmıştır:

Ayrılma derdi bozukluğu

Seçici konuşmazlık

Özgül fobi

Sosyal fobi

Panik bozukluğu

Agorafobi

Yaygın korku bozukluğu

Maddenin/ilacın yol atığı tasa bozukluğu

Başka bir sıhhat durumuna bağlı telaş bozukluğu

Tanımlanmış öteki bir tasa bozukluğu

Tanımlanmamış korku bozukluğu

Anksiyete belirtileri şahıstan bireye ve farklı anksiyete çeşitlerine nazaran değişiklik gösterebilir. Anksiyete yaşayan bireyler kaygı, dert, bunaltı ve kaygıya benzeri hisler yaşarlar ve genelde yaşadıkları bu durumu “kötü bir şey olacakmış hissi”, “nedensiz bir korku” olarak tanımlayabilir. Daima olarak dehşet, tasa, kaygı hissinin yanında zihinsel, davranışsal ve fizikî yansılar de ortaya çıkar. Bu yansılar; kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, uyku sorunları, kaçınma davranışları, dikkat dağınıklığı ve unutkanlık olarak sıralanabilir.

Kaygı bozukluğu olan şahıslar daima kendi davranışlarını müşahedeler ve eleştirirler. Daima geçmişte yaptıkları ve ilerde yapabilecekleri yanlışları düşünürler ve gerginlik içinde kalırlar. Yaptıkları planları son anda iptal edebilirler. Bunun nedeni dışarıdaki belirsizliklerden, korkutucu ihtimallerden kaçınma ve inançlı alanlarından çıkmak istememeleridir. Ayrıyeten bu şahıslar sevdikleri dizileri tekrar tekrar izleyebilirler. Dizide ne olacağını bildikleri için telaşlarını engellemiş olur ve daha rahat hissederler. Ayrıyeten az konuşma ve toplumsallıktan kaçınma davranışları da görülebilir. Bunun nedeni zati kendi içlerinde çok gerilimli oldukları için o an ‘sosyalleşme’ düşünememelerindendir. Toplumsal fobisi olan bireyler de toplumsal ortamlara nasıl göründükleri ve nasıl algılandıklarını ağır bir halde düşündükleri için gerilime girebilir ve dışarıdan soğuk, uzaklıklı algılanabilirler.

Anksiyete bozukluğu bilişsel yaklaşım, bilişsel davranışçı terapi teknikleri (yüzleştirme, sistematik duyarsızlaştırma), ilaç tedavisi ve ömür şekli değişiklikleri ile tedavi edilebilmektedir.