D vitamini ve depresyon ilişkisi

Giriş

D vitamini, kalsiyum ve fosfat metabolizmasında kıymetli bir role sahip olan, yağda çözünen bir sekosteroiddir. Bedende kalsiyumun emilimini artırarak kemik mineralizasyonunu dayanaklar ve kas işlevlerini korur. D vitamini, ciltte güneş ışığına maruz kalındığında sentezlenir ve birtakım besinlerden de alınabilir. Son yıllarda, D vitamini eksikliği ile nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar ortasındaki münasebetler üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Bu makalede, D vitamini eksikliğinin depresyon üzerindeki tesirleri ele alınacaktır.

D Vitamini ve Psikiyatrik Hastalıklar

D vitamini eksikliği, çeşitli nöropsikiyatrik hastalıkların riskini artırabilir. Bu hastalıklar ortasında depresyon, şizofreni, multiple skleroz ve Alzheimer hastalığı yer almaktadır. D vitamini, nöronların büyümesi, gelişimi ve farklılaşmasında kıymetli bir rol oynar. Ayrıyeten, beyinde yaygın olarak bulunan D vitamini reseptörleri, nörotransmitterlerin düzenlenmesinde de misyon alır.

Depresyon ve D Vitamini Eksikliği

Depresyon, his durumunda, kanıda ve davranışta değişikliklere yol açan yaygın bir psikiyatrik bozukluktur. Depresyonun semptomları ortasında keder, anhedoni, yorgunluk, iştah değişiklikleri ve uyku bozuklukları bulunmaktadır. Birçok çalışma, D vitamini eksikliğinin depresif semptomlarla bağlantılı olduğunu göstermiştir. Düşük serum 25-hidroksivitamin D (25(OH)D) seviyelerinin, depresyon riskini artırabileceği düşünülmektedir.

Birçok araştırma, düşük D vitamini seviyelerinin depresyon gelişiminde rol oynadığını ortaya koymuştur. Örneğin, kimi çalışmalarda düşük serum 25(OH)D seviyelerinin depresyon ve anksiyete semptomları ile bağlı olduğu bulunmuştur. Bu bulgular, D vitamini desteğinin depresyon tedavisinde potansiyel bir rolü olabileceğini düşündürmektedir.

D Vitamini ve Beyin Sağlığı

D vitamini, beyindeki nörotransmitterlerin sentezini ve salınımını etkileyerek beyin sıhhatini dayanaklar. Bilhassa serotonerjik ve dopaminerjik sistemler üzerinde kıymetli tesirleri vardır. Serotonin ve dopamin, ruh hali düzenlenmesinde kritik rol oynayan nörotransmitterlerdir. D vitamini eksikliği, bu nörotransmitterlerin fonksiyonlarında bozulmalara yol açabilir, bu da depresif semptomların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.

D Vitamini Desteği ve Depresyon Tedavisi

D vitamini desteğinin depresyon tedavisinde tesirli olup olmadığı konusunda yapılan çalışmalar, karışık sonuçlar vermektedir. Kimi araştırmalar, D vitamini desteğinin depresif semptomları azaltabileceğini göstermiştir. Lakin, öteki çalışmalar, D vitamini desteğinin depresyon tedavisinde manalı bir yarar sağlamadığını öne sürmektedir. Bu nedenle, D vitamini desteğinin depresyon tedavisindeki rolü hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Sonuç

D vitamini eksikliğinin, depresyon ve öteki nöropsikiyatrik hastalıkların gelişiminde değerli bir risk faktörü olduğu görülmektedir. D vitamini, beyindeki nörotransmitterlerin düzenlenmesinde ve genel beyin sıhhatinin korunmasında kritik bir rol oynar. D vitamini eksikliği, depresif semptomların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. D vitamini desteğinin depresyon tedavisindeki aktifliği konusunda daha fazla araştırmaya gereksinim vardır. Güneş ışığına gereğince maruz kalmak ve D vitamini açısından güçlü besinler tüketmek, D vitamini seviyelerini müdafaanın ve olası depresyon riskini azaltmanın tesirli yolları olabilir.

Kaynaklardan Özetler

• Accortt ve ark., 2016: Bu çalışma, düşük prenatal D vitamini düzeylerinin, doğum sonrası depresif semptomları artırabileceğini göstermektedir.
• Akpınar & İçağaçoğlu, 2012: D vitamini yetersizliğinin ömür kalitesi üzerindeki tesirlerini inceleyen bu çalışma, yetersiz D vitamini düzeylerinin psikiyatrik hastalıklarla alakalı olabileceğini ortaya koymaktadır.
• Bailey & McCaffery, 2010: Bu çalışma, beyin sıhhati ve nöropsikiyatrik bozukluklar ortasındaki ilgiyi araştırmış ve D vitamini eksikliğinin bu bozuklukların gelişiminde rol oynayabileceğini göstermiştir.
• Brouwer-Brolsma ve ark., 2015: Düşük serum 25(OH)D seviyelerinin yüksek depresif semptom skorları ile bağlı olduğunu belirten bu çalışma, yaşlı bireylerde D vitamini eksikliğinin depresyon riskini artırabileceğini vurgulamaktadır.
• Darwish ve ark., 2015: Bu çalışma, serum 25(OH)D seviyelerinin mevsimsel değişiklikler gösterdiğini ve düşük düzeylerin depresyon ve anksiyete ile bağlantılı olduğunu ortaya koymaktadır.