Laparoskopik cerrahi (kapalı ameliyat) nedir?

Laparoskopi, kapalı ameliyat olarak da isimlendirilen bir ameliyat tekniğidir. Günümüzde birçok jinekolojik hastalığın tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Laparoskopi, Latince’de “karın içi bölgesini gözleme” manasına gelir. Göbek deliğine yapılan 1 cm’lik kesiden ucunda kamera ve ışık kaynağı bulunan çubuk halinde bir alet ile imaj ekrana yansıtılır. Uygulanacak tedaviye bağlı olarak değişmekle birlikte karnın her iki yanına yapılan 0.5cm’lik iki yahut üç kesiden de laparoskopik ameliyatlara uygun cerrahi aletler yerleştirilerek süreç gerçekleştirilir. Süreç sırasında tüm yapıların gözlemlenebilmesi ve cerrahinin gerçekleştirilebilmesi için karın karbondioksit (CO2) gazıyla şişirilir. Bu gaz yanıcı değildir, bu sayede ısı ve elektrik gücü yayan cerrahi aletler inançla kullanılabilir. Ayrıyeten bedenden emilmesi durumunda rastgele bir ziyanı olmadığı için laparoskopik ameliyatlarda en çok tercih edilen gazdır. Karbondioksit gazı ile karnın şişirilmesinin akabinde kamera ile karın içi organlar ayrıntılı olarak incelenir ve cerrahi aletler ile ameliyat gerçekleştirilir.

Laparoskopinin Teşhis ve Tedavideki Yeri Nedir?

Laparoskopi ülkemizde 1990’lı yıllardan beri uygulanmaktadır. Bayan hastalıkları, genel cerrahi ve ürolojide birçok hastalığın teşhisinde ve tedavisinde tercih edilen bir sistemdir. Açık cerrahiye alternatif olarak geliştirilen bu teknikte çok daha küçük kesilerden ameliyat gerçekleştirilir. Ameliyat sırasında kan kaybı daha az olur, düzgünleşme daha süratli gerçekleşir, yara yeri enfeksiyonu ve kesi yerinde açılma görülmez, taburculuk daha erken yapılabilir.

Laparoskopi hangi bayan hastalıklarında kullanılabilir?

Laparoskopik cerrahi birçok bayan hastalığında hem teşhiste hem de tedavide kullanılabilmektedir. Jinekolojide laparoskopinin uygulandığı durumlar şöyle sıralanmaktadır:

Tanısal (Diagnostik) Laparoskopi: Jinekolojik muayene ve görüntüleme metotları teşhis koyulmasında her vakit kâfi olamayabilir yahut ön teşhisin doğrulanması gerekebilir. Bu üzere durumlarda tanısal (diagnostik) laparoskopi altın standart yaklaşımdır. Bilhassa infertilite (kısırlık) hadiselerinde gebeliğe mani olabilecek karın içi patolojinin varlığının araştırılmasında sıklıkla tercih edilir. Bu süreç sırasında tüplerin açık olup olmadığı, yumurtalık işlevi ve karın içindeki yapışıklıklar değerlendirilip tedavi edilebilir. Ayrıyeten kronik pelvik ağrısı olan bayanlarda alttan yatan faktörün araştırılması için uygulanabilir.

Miyomlar: Miyomlar bayanlarda en sık rastlanan jinekolojik rahatsızlıklardandır. Rahim kas dokusundan kaynaklanan âlâ huylu bu tümörler ağrı, kanama, infertilite (kısırlık), tekrarlayan düşükler, erken doğum üzere şikayetlere yok açabilir. Günümüzde laparoskopik cerrahi uygun hastalarda miyom ameliyatlarında öncelikli olarak tercih edilen prosedürdür.

Yumurtalık Kistleri: Her yumurtalık kistinin tedavisinde birinci tercih cerrahi yaklaşım değildir. Fakat medikal tedaviye karşılık vermeyen kistlerde, boyutları artmış kistlerde, dermoid kistlerde, endometrioma (çikolata kisti) tedavisinde laparoskopik cerrahiye başvurulabilir.

Endometriozis: Endometriozis rahim duvarını oluşturan endometrium katmanının bedende farklı dokularda yahut organlarda yerleşmesi durumudur. Karın içerisinde oluşturduğu yangıya bağlı olarak yapışıklıklar ve anatomide değişikliklere yol açar. Endometriozis kaynaklı ağrı ve infertilite (kısırlık) tedavisinde laparoskopi altın standart cerrahi yaklaşımdır.

Histerektomi (Rahim Çıkarılması): Tedaviye dirençli kanama, ağrı, miyomları olan daha ileri yaştaki hastalarda laparoskopik olarak uterus (rahim) çıkarılarak kesin bir tedavi sağlanabilir.

Rahim ve Vajina Sarkması: İleri yaşta, çok sayıda vajinal doğum yahut güç doğum yapanlarda ve genetik yatkınlığı olanlarda karşılaşılabilen genital organlarda sarkma tedavisinde laparoskopik sakrokolpopeksi operasyonu gerçekleştirilebilir.

İnfertilite (Kısırlık): Laparoskopi ile iç genital organlarda gebeliğe mahzur olabilecek yapışıklıkların ve patolojilerin hem tanısı hem de tıpkı seansta tedavisi sağlanabilir.

İdrar Kaçırma Tedavisi: İdrar kaçırma tedavisinde hem vajinal hem de laparoskopik teknikler tercih edilebilir. Bilhassa daha evvel başarısız olmuş idrar kaçırma tedavisi hikayesi olan hastalarda Burch Operasyonu laparoskopik yolla gerçekleştirilebilir.

Dış Gebelik: Dış gebelik erken periyot gebeliklerin en riskli ve anne adayı için hayati tehlike oluşturacak komplikasyonudur. Laparoskopik olarak tedavisi sağlanabilir.

Tüp Bağlanması ve Tüp Açılması: Tüplerin bağlanması tesirli bir korunma sistemidir laparoskopik olarak tıpkı gün taburcu olacak biçimde süreç yapılabilir. Daha evvel tüplerini bağlatıp tekrar gebelik planı olan bayanlarda da tüplerin açılması ameliyatı laparoskopik olarak gerçekleştirilebilir.

Rahim Ağzı Yetmezliği ve Serklaj: Tekrarlayan gebelik kaybı olanlarda rahim ağzına atılan serklaj dikişi laparoskopik metotla de atılabilmektedir. Muvaffakiyet talihi vajinal süreçlere nazaran daha yüksektir.

Jinekolojik Kanser Tedavisi: Endometrium (rahim duvarı) kanseri, over (yumurtalık) kanseri ve erken evre serviks (rahim ağzı) kanseri tedavisinde kullanılmaktadır.

Laparoskopinin Avantajları Nelerdir?

Açık cerrahiyle kıyaslandığında laparoskopik cerrahi hem ameliyat hem de ameliyat sonrası devirde hasta açısından önemli artıları olan bir prosedürdür. Avantajları şöyle sıralanmaktadır:

Daha kısa hastanede kalış müddeti,

Kozmetik açıdan büyük kesiler yerine daha küçük kesi ve yara izi,

Operasyonda daha az kan kaybı,

Ameliyat sonrası devirde daha az ağrı,

Yaralar daha süratli düzgünleşme,

Gündelik aktivitelere daha süratli dönüş,

Özellikle kilolu hastalarda ameliyat sonrası yara yeri enfeksiyonu riskini azaltması,

Ameliyat sonrası karın içinde yapışıklık oluşma ihtimalinde azalma,

Ameliyat sonrası kesi yerinde herni (fıtık) oluşma riskinde azalma.

Laparoskopinin Riskleri Nelerdir?

Laparoskopik cerrahide karşılaşılabilecek aksilikler ve mümkün riskler açık cerrahiye benzeridir hatta daha düşük orandadır. Açık cerrahiden farklı olarak karın içini şişirmek ve imaj elde etmek için kullanılan karbondioksit gazına bağlı olarak karın içi basınçta artışa bağlı ameliyat sırasında tansiyon düşmesi ve gaz embolisi riski olabilmektedir lakin deneyimli cerrahi ve anestezi takımı sayesinde epeyce az görülmektedir.

SIK SORULAN SORULAR

Laparoskopik Ameliyat Öncesinde Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Açık yahut laparoskopik her ameliyat öncesi en temel nokta, genel sıhhat durumunun güzel olmasıdır. Bilhassa grip yahut soğuk algınlığı, dudakta uçuk üzere rahatsızlıkların olmaması tercih edilir. Alkol ve sigara kullanılıyorsa kesilmesi, beslenmenin düzenlenmesi gerekmektedir. Ameliyat öncesi değerlendirmede tekrar doktorunuzun de önereceği biçimde kansızlık yahut demir eksikliği varsa bunun tedavi edilmesi gerekir. Tekrar ameliyat öncesi anestezi doktoru tarafından yapılacak muayenede hastanın ameliyat için gerekli şartları sağlayıp sağlamadığı değerlendirilecektir.

Laparoskopi Süreci Ne Kadar Sürer?

Bu sorunun karşılığı yapılacak ameliyata nazaran değişkenlik göstermektedir. Teşhis hedefli, dış gebelik, tüp bağlanması üzere ameliyatlar ekseriyetle 30 dakika civarında sürmektedir. Kist ameliyatları 1 saat civarında, rahim alınması ve miyom ameliyatları 2 saat civarında sürmektedir. Rahim sarkması, Endometriozis, kanser ameliyatları için 2 saati aşan mühletlere gereksinim duyulabilmektedir.

Ameliyat Sonrası Ne Vakit Taburcu Olabilirim?

Laparoskopik cerrahinin açık ameliyatlara nazaran en büyük avantajı da erken periyotta taburculuk imkanı sunmasıdır. Laparoskopik ameliyatlar sonrasında hastanede kalış müddeti ekseriyetle 1 gündür lakin daha küçük prosedürlerde tıpkı gün taburculuk da sağlanmaktadır.

Ameliyat Sonrası Dikiş İzi Kalır Mı?

Laparoskopik ameliyatlarda yapılan en büyük kesi 1 cm boyutlarındadır. Bunun dışında birkaç adet yarım cm kesiler de bulunur. Bu kesilerin güzelleşmesi açık cerrahide gerçekleştirilen 8-10 cm kesiye nazaran çok daha süratli olmaktadır ve çok daha düzgün kozmetik sonuçları vardır. Bu küçük izler de vakit içerisinde büsbütün kaybolacaktır. Bilhassa doktorunuzun teklifiyle ameliyat sonrasında uygulayacağınız özel jellerle bu süreyi kısaltmak mümkündür.

Ameliyat Sonrasında Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Ameliyatı gerçekleştiren doktorunuzun size reçete edeceği antibiyotik, ağrıkesici, kan ilaçlarını tertipli kullanmanız gerekir. Ameliyattan sonraki gün daha kolay iyileşebilmesi için dikiş yerlerinin üzerindeki bantlar açılır. Duş almanıza pürüz bir durum yoktur lakin sonrasında bu dikiş yerlerini kuru tutmalısınız. Ağır fizikî aktiviteler ve ağır kaldırmaktan kaçınmalısınız. Yapılacak ameliyatın tipine bağlı olarak bir müddet cinsel münasebetten kaçınmak da gerekebilir. Bu üzere özel kıymetler doktorunuz tarafından size bildirilecektir.

Ameliyat Sonrası Ne Vakit Gebelik Düşünülebilir?

Laparoskopik ameliyat sonrasında gebelik kararı için hekimin belirttiği mühlet göz önünde bulundurulmalıdır. Zira bu mühlet yapılan ameliyata nazaran değişmektedir. Diagnostik (tanısal) laparoskopi ameliyatından 1 ay sonra gebelik planlanabilir. Kist ameliyatlarından 1 ay sonra gebelik planlanabilir. Miyom ameliyatlarından sonra bu mühlet 3 ay ve 6 ay ortasında değişmektedir. Sizler için en yanlışsız bilgiyi doktorunuz verecektir.