Polikistik over sendromu

Polikistik over sendromu

Bayanlar ortasında en çok rastlanılan hormon bozukluklarından birisi polikistik over sendromudur. Bu sendromun nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Yumurtalıklarda gelişmeye başlayan ancak gelişme potansiyellerini tamamlayamayan preantral folikül denilen 2-8 mm boyutundaki folliküllerin çevresel dizilmesi ve çok erkeklik hormonu testosteron salgılayan stroma olarak isimlendirilen katmanların kalınlaşması ile karakterize olmaktadır.
Polikistik over sendromu, yanlış beslenmek, çok kilo alma durumları üzere sorunların ise hastalığı tetikleyebileceği tabir edilmektedir. Hastalık tipik olarak ergenlik devirlerinde ortaya çıkmaktadır. Polikistik over sendromulu olan bayanlar genel olarak kilolu olmakta, erkek tipi kıllanma, saçlarda dökülme ve sivilce oluşması kelam konusu olabilmektedi. rPolikistik overi ortadan kaldırabilecek bir tedavi yolu yoktur ancak yol açtığı meşakkatler denetim altına alınabilir ortadan kaldırılabilir.

Polikistik over sendrom’lu hastalarda görülen hiperandrojenemi (erkeklik hormonunda artış) ve hiperinsülinemi görülen ıstırapların temelini oluşturmaktadır. Polikistik over sendromu’nda görülen insülin direnci adet düzensizliği, tüylenme artışı ve kilo artışı ile bağlantılıdır. İnsülin direncine karşı pankreas olağandan daha fazla ölçüde insülin üretmek zorunda kalmaktadır. Üretilen insüline karşı direnç gelişmekte böylelikle kanda yüksek seviyede fakat etkisiz insülin seviyesi saptanmaktadır Kanda fazla ölçüde bulunan insülin hormonu SHBG (Sex Hormon Binding Globulin) üretiminin azalmasını ve tıpkı vakitte erkeklik hormonlarının üretiminin artmasını sağlayarak erkek tipi kıllanma artışı, sivilce, ciltte yağlanma ve erkek tipi saç dökülmesine neden olabilmektedir. Sonuç olarak fazla ölçüde üretilen insülin hormonu yumurta gelişimi ve yumurtlamayı engelleyerek adet düzensizliği, hormonal bozukluk ve gebe kalmakta zorluk yaşanmasına neden olmaktadır.

Polikistik over sendromu’nda karın bölgesindeki yağlanma artışı kalça bölgesinden daha fazla olmaktadır. Bu nedenle bel etrafının, kalça etrafına oranı artmaktadır (erkek tipi kilo artışı). Bilhassa karın bölgesi yağlanmasının, kalça bölgesinden fazla olması insülin direncinin kıymetli bir göstergesidir. Polikistik over sendromu olan olağan kilolu yahut zayıf bayanlarda bel etrafının, kalça etrafına oranının olağandan fazla olması insülin direncinin bir belirtisi olabilir.

Overlerin polikistik görünümü polikistik over sendromundan farklı bir durumdur
Polikistik over görünümü ultrason ile değerlendirildiğinde bayanların yumurtalıklarını tanımlayan bir terim olmaktadır. Bir overde 12 ya da daha fazla 2 ile 8 mm ortasında değişen kistler bulunmaktadır. Bu durum her vakit sorun manasına gelmemektedir ve yalnızca ultrasonografik bir bulgudan ibaret olabilir.

Bu türlü yumurtalıklara sahip olan bayanlar sistemsiz adet, androjen olarak isimlendirilen erkeklik hormonun çok ölçüde salınmasına bağlı olarak kıllanma, kilo almalar ve akne şikâyetleri üzere durumlarla tabibe başvurabildiği üzere hamile kalmada da zahmette çekilebilmektedirler. Polikistik over sendromundan kelam edebilmek için üstte kelamı edilen durumlardan birden fazlasının bulunması gerekir
Polikistik over görünümü hiçbir şikayete yol açmayıp yalnızca USG imajı olarak ta kalabilir.

Polikistik over sendromu tarifi birden fazla vakit yanlış anlaşılarak ve yumurtalıklarda kist var sanılmaktadır. Lakin burada asıl anlatılmak istenilen yumurtalıklarda gerçek manada kistlerin varlığı değil, gelişimini tamamlayamayıp 2-8 mm boyutunda kalan ve sayıları artan erken yumurtalardır.

Polikistik over hastalığının teşhisi

Olağanda bir bayanın yumurtalıklarında her ay nizamlı bir yumurta üretilir. Bu devirde üretilen hormonlar bayanın nizamlı adet görmesini ve bayanın sağlıklı hormonal ortamını sağlamaktadır. Polikistik over sendromlu bayanlarda yumurtalıklar nizamlı bir halde yumurta geliştirememektedir ve buna bağlı olarak ta adet nizamları bozulmakta ve hasebiyle gebeliğe ulaşmakta sorun yaşamaktadırlar. Rahim’in iç katmanlarında vakit zaman kalınlaşmalar ve çok kanamalar oluşabilmektedir. Androjen olarak isimlendirilen ve bayanlara nazaran erkeklerde daha yüksek oranda salgılanmakta olan hormonların yumurtalıklardan uzun müddet çok salınması sebebiyle de kıllanmalar, akne oluşması, kilo almalar ve boyunlarda lekelenmeler oluşmaktadır.

Ülkemizdeki bayanların yaklaşık %10 unda Polikistik Over Sendromunun varlığı tespit edilmiştir.Yumurtalıkların polikistik görünümü ise yaklaşık % 20 oranında görülmektedir. PCOS’nun kesin sebebi şimdi ortaya konulmamış olmakla birlikte genetik faktörlerin tesiri olduğu düşünülmektedir. Ekseriyetle ailevi yatkınlık olduğu ve ailesinde de bu hastalığın bulunduğu bireylerde riskin de daha fazla olduğu söylenmektedir.

Hastalık farklı bayanlarda çok farklı şikâyetlerle kendisini gösterebilmektedir. Polikistik over sendromlu bayanlarda genel olarak adet düzensizlikleri ergenlik devriyle başlamakta ve artarak devam etmektedir. Ancak bütün bayanlarda hastalık birebir biçimde seyretmemektedir. Kimilerinde yalnızca adet düzensizlikleri olurken, başkalarında ise hastalığın bütün belirtileri görülmektedir. Beslenme ve ömür usulleri hastalığın ciddiyetinin ortaya çıkmasında tesirli olduğu için, bu tip yumurtalıkları bulunan ama ülkü kiloya sahip ve spor yapan bayanlarda hiçbir şikâyetin olmaması görülebilir.

Polikistik over sendromunun riskleri

Polikistik over sendromlu bayanlar bir ekip istikametlerden risk altındadırlar. Bunlardan bir tanesi kanda bulunan yağların yüksek olmasına bağlı olarak bu bayanların ilerlemiş yaşlarda koroner damar hastalıklarına yakalanma risklerinin olağan popülasyonlara nazaran çok daha yüksek oranda olmasıdır. Ömrün ilerleyen yıllarında şeker hastalığı da karşılaşılabilecek bir öteki sorundur. Ayrıyeten polikistik over sendromlu bayanlarda rahim içi katmanındaki denetimsiz artışa bağlı olarak adetler düzenlenmezse rahim içi kanser oluşumu da daha fazla görülebilir. Münasebetiyle hastalıkların uzun vadedeki tesirlerinin de göz önüne alınması gerekmektedir. Bütün bu uzun vadede olan riskler kiloların denetim altına alınması,günlük ömürde spora yer verilmesi ve yanlışsız beslenme ile en az düzeye indirgenebilir.
Bu bayanlar hamile kaldıkları vakitte yüksek tansiyonlar ve gebelikteki saklı şekerlerin ortaya çıkması mümkünlüğü daha da artmaktadır.

Polikistik over genç kızlar için ne kadar riskli?

Polikistik over görünümü ya da polikistik over sendromu olan genç kızlarda her ay ya da 35 günü geçmeyen halde nizamlı adet görülüyor ise önemli bir sorunun olmadığı görülmektedir. Şayet ilaçsız adet olunmuyor ise ya da 2-3 ayda bir ilaçla ya da resen adet görülüyor ise bir sorun var demektir. Kısa yahut uzun periyotlarda sıkıntılar ortaya çıkabileceği için, bu durumlarda bir jinekoloji uzmanına görünmekte yarar bulunmaktadır. Kısa devirlerde en çok kıllanma sorunu lisana getirilmektedir ancak her genç kızda ortaya çıkmayabilir. Rahim’in içindeki zarın sistemli olarak her ay atılmaması sebebi ile sistemsiz olan birden fazla vakit adet diye tanımlanmakta olan lakin gerçek manada adet olmayan kanamalar olabilmektedir.

Uzun periyotlar için ise, şeker hastalığı ve/veya kalp damar hastalıkları riski bilhassa beden kütle indeksi yüksek olan genç kızlarda daha fazla karşımıza çıkabilmektedir.