Potasyum eksikliği ve takviyesi: bilmeniz gerekenler

POTASYUM TAKVİYESİ

Dyt. Armineh Rajabi

Potasyum, diyet posası, kalsiyum ve D vitamini ile birlikte, son yıllık sıhhat rehberlerinde birinci on besin öğesi ortasında yer almaktadır. The American Journal of Clinical Nutrition’ın yaptığı bir araştırmaya nazaran, ABD’li yetişkinlerin %56’sının kâfi ölçüde potasyum aldığı iddia edilmektedir. Ayrıyeten, yaklaşık 50.000 Amerikalı üzerinde yapılan bir araştırma, potasyum eksikliğinin 1999’dan bu yana %7,3 oranında arttığını bulmuştur.

İşlenmiş besin alımının artmasının ve meyve ve zerzevat tüketiminin azalmasının, potasyum eksikliğinin artmasına neden olan faktörler ortasında yer almaktadır. Araştırmalar, düşük potasyum alımının yüksek kan basıncı, böbrek taşı, inme ve osteoporoz üzere önemli sıhhat problemlerine yol açabileceğini göstermektedir. Ayrıyeten kimi ilaçlar, kusma ve ishal üzere durumlar da bedenin potasyum istikrarını olumsuz etkileyebilir.

Potasyumun Tarifi ve Bedendeki Görevleri

Diyetisyenler potasyumun bedende değerli bir mineral ve elektrolit olduğunu bilmelidirler. Potasyum, beden sıvılarında bulunmakta ve olağan hücresel işlev için gereklidir. Bireylerin aldığı potasyumun yaklaşık %90’ı emilir; bu, magnezyum üzere sırf %30-40 emilim oranına sahip öbür minerallerle karşılaştırıldığında yüksektir. Böbrekler fazla potasyumu filtreler ve beden, potasyumu idrar ve dışkı yoluyla uzaklaştırır, az bir ölçü ter yoluyla kaybedilir.

Potasyum insan sıhhatinde kritik bir rol oynar ve birçok beden sürecinin sürdürülmesi için öteki minerallerle birlikte çalışmaktadır. Potasyumun en kıymetli fonksiyonlarından biri, hudut sinyallerinin iletimini sağlamak, kasların kasılması ve hücre içi sıvı istikrarının sürdürülmesidir. Ayrıyeten potasyum, bedende sodyum ve öteki minerallerle birlikte kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olur.

Kimler Potasyum Eksikliği Riski Altındadır?

Çoğu yetişkin diyetlerinde gereğince potasyum almamaktadır. Her şeye karşın deliller, gerek bir eksiklik olması, gerekse potasyum alımının daha yüksek kan basıncı, böbrek taşı riskinde artış, idrarda daha fazla kalsiyum kaybı, kemik döngüsü ve kas karşı hassaslık üzere olumsuz sıhhat problemlerine yol açabileceğini göstermektedir. Potasyum eksikliği hipokalemi olarak isimlendirilir; kan potasyum düzeyinin 3,5 mmol/L’nin altında olması olarak tanımlanır ve ekseriyetle bedendeki çok potasyum kaybı bundan kaynaklanır.

Hipokalemi riski en yüksek olan bireyler diyaliz hastaları, sindirim sistemi sıkıntıları olan yahut kâfi ölçüde potasyum alımı olmayan yaşlı bireylerdir. Ayrıyeten, kronik ishal, kusma ve birtakım ilaçlar da potasyum eksikliğine neden olabilir.

Fazla Potasyum Alımının Riskleri

Takviye yoluyla çok fazla potasyum alınması hiperkalemiye (yüksek potasyum seviyeleri) yol açabilir ve değerli sıhhat riskleri oluşturabilmektedir. Hiperkalemi, kan düzeyinin 5.5 mmol/L’den yüksek olması olarak tanımlanır ve sistemsiz kalp atışlarına ve ölümcül kalp durmalarına yol açabilir. Hiperkaleminin risk faktörleri ortasında böbrek hastalığı, Tip 1 diyabet, konjestif kalp yetmezliği, ilaç kullanımı (örneğin, ACE inhibitörleri, ARB’ler ve birtakım diüretikler) ve kronik hastalıklar yer almaktadır.

Bu nedenle, potasyum destekleri almadan evvel kesinlikle doktora danışılmalı ve kişinin potasyum düzeyleri sistemli olarak izlenmelidir. Yüksek potasyum alımının belirtileri ortasında kas zayıflığı, yorgunluk, uyuşma, karıncalanma, nefes darlığı ve kalp atışında düzensizlik bulunmaktadır.

Takviyeler Ne Vakit Gereklidir?

Potasyum desteği, potasyum eksikliği riski taşıyan yahut potasyum eksikliğine sahip olan bireyler için yahut diyetleriyle gereğince alamayanlar için gerekli olabilmektedir. Potasyum desteği her vakit bir doktor gözetiminde ve sadece hiperkalemiden kaynaklanan komplikasyonların önlenmesi için klinik olarak endike olduğunda yapılmalıdır.

Potasyum desteği ayrıyeten uzun müddetli fizikî aktivite yapan sportmenler için de önerilebilir, zira ağır antrenman sırasında potasyum ter yoluyla kaybedilebilir. Fakat, destek kullanımının gerekliliği ve dozajı kesinlikle bir uzman tarafından belirlenmelidir.

Potasyum Hakkında Bilinmesi Gerekenler

• Araştırmalar, potasyum desteğinin sindirim sisteminde hasar, ishal, mide ağrısı, bulantı, kusma ve gaz üzere yan tesirlere yol açabileceğini göstermektedir. Desteğin yiyeceklerle birlikte alınması bu semptomların kimilerini azaltabilirken, uzun periyodik potasyum desteğinin dikkatle izlenmesi gerekmektedir.
• Çeşitli ilaçlar potasyum durumunu etkileyebilir. Potasyum durultucular (örneğin, spironolakton), kan basıncını düşüren anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri (örneğin, kaptopril) ve birtakım non-steroidal anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) potasyum düzeylerini artırabilir.
• Potasyum klorür en yaygın form olan potasyum klorürün alınması, yalnızca beslenme yoluyla kâfi potasyum alamayan bireylerde kullanılmalıdır.
• Takviyelerin potasyum düzeylerini izlemek ve gerektiğinde dozajı ayarlamak için nizamlı olarak tıbbi takip gereklidir.

Sonuç olarak, potasyum alımı istikrarlı bir diyetle sağlanmalı ve yalnızca makul durumlarda destekler kullanılmalıdır. Diyetisyenler, şahısların potasyum muhtaçlıklarını karşılamak için meyve, zerzevat, fasulye, mercimek ve öteki potasyum açısından varlıklı besinleri diyetlerine dahil etmelerini teşvik etmelidir.