Yalnızlık ve yalnız hissetme

Son vakitlerde bireylerde yalnızlık üzerine şikayetler arttı. Beşerler kendilerini yalnız hissediyor ve yalnızlık buhranına tahlil üretemiyor. Adeta günümüzde salgın üzere yayılan yalnızlık, bilhassa pandemi devriyle bir arada varlığını daha da hissettirdi. Kavram olarak baktığımızda yalnızlık yahut yalnız kalma, bir insanın boşluk hissiyle karışık kendini dünyadan kopmuş hissetme duygusudur. Yalnız olan kişi kendini toplumdan soyutlanmış hisseder, kendi içine dönmeye başlar ve vakitle niyetlerinin yıkıcı tesiriyle baş başa kalır. Ayrıyeten yalnızlık bireyden şahsa, toplumdan topluma yahut ortamdan ortama değişebilir. O halde yalnızlığın çeşitlerini ele alalım.

Yalnızlık Çeşitleri

1)Tek Başına Yaşayan İnsanlar

Tek başına olmak şahısların bağımsız bir hayat sürmesini sağlamada yardımcı olabilir. Birey bu süreçte kendi iç dünyasını keşfetmek üzere yola çıkar. Kendini daha düzgün tanıma, iç huzura erişebilme üzere durumlar için tek başına olma aslında şahsa âlâ gelebilir. Öte yandan tek başına yaşayan beşerler kendilerini boşlukta hissedebilirler, yapacak bir şey bulamayabilirler ya da gün uzunluğu yalnızca temel gereksinimlerini giderebilirler. Günlük ömürden örnek vermek gerekirse bir kişi yeni meskene taşındığında tek başına bir müddet vakit geçirdikten sonra meskenin sessizliğinden etkilenerek kendisini yalnız hissetmeye başlar. Bu durumda kişi kendine aktivite bulmak isteyecektir.

2) Süreksiz Yalnızlık

Kişinin kendi isteğiyle ya da hayatında geçiş sürecinde olmasından ötürü yaşadığı yalnızlık durumu diyebiliriz. Birtakım beşerler kendi iradesiyle bir mühlet yalnız kalmayı tercih eder. Bunun sebebi bireyin kendine odaklanması ya da ferdî olarak yapması gereken vazife ve sorumlulukları yerine getirmesi olabilir. Örneğin; imtihanlarına çok az bir mühlet kalan bir öğrenci tercihen süreksiz bir müddetliğine kendini izole edip imtihanlarına çalışabilir. Bu örneğe baktığımızda birey süreksiz olarak yalnız kalmayı tercih eder. Kimi beşerler ise hayatıyla ilgili kendi iradesi dışında gelişen durumlardan dolayı süreksiz yalnızlığa maruz kalabilir. Mesela kendi yaşadığı kent dışında bir kentte işe başlayan bir kişiyi ele alalım. Bu kişi birinci kere geldiği bu kentte kimseyi tanımadığı için hem yeni insan tanıma hem de bulunduğu yere ahenk sağlama sürecini yaşayacağı için büsbütün kendi elinde olmadan bu sürecin geçmesini bekleyebilir.

3) Dışlanma Sonucu Yalnızlık

İnsanlar toplum tarafından ya da tanıdığı, bedel verdiği, sevdiği bir insan tarafından dışlanması sonucunda yalnız kalabilir. Toplum tarafından makus bir imaj sergileyen, bir formda insanların inancını kaybeden ya da ilişkin olduğu topluluğa kendini sevdiremeyen bir insan dışlanabilir ve bununla birlikte yalnızlık bataklığına düşebilir. Tıpkı formda daha evvel âlâ münasebetleri olan partneriyle, arkadaşıyla ya da tanıdığı bir kimseyle ilgilerin bitme, küsme ya da birbirine düşman olma durumunda kişi tekrar yalnız kalabilir.

4) Gerçek Yalnızlık

Gerçek yalnızlık dediğimizde öbür yalnızlık çeşitlerinin yapay bir yalnızlık olduğu fikri aklımıza gelebilir ama bu sizi yanıltmasın. Gerçek yalnızlık, kişinin kendisini anlaşılmamış ya da kimsesiz hissetmesi sonucunda oluşan yalnızlık çeşididir. Bu biçim yalnız hisseden insanların etrafında bağlantıya geçtiği insan sayısı çok fazla olabilir. Tahminen de toplumla iç içe olan bu beşerler kendini yeniden de yalnız hissedebilir. Bu yalnızlığı yaşan bireyler genelde etrafında çok fazla insan bulunmasına karşın kendi niyetlerini, tutkularını, gördüğü hoşlukları paylaşacak kimseyi bulamazlar.

Sosyal Medyanın Yalnızlığa Etkisi

Çağımızda teknolojinin gelişmesi ve dijitalleşmeyle birlikte insanların yaşantısında da değişiklikler oldu. Bilhassa internetin yaygınlaşmasıyla insanların toplumsal hayatı daha az faal olmaya başladı. Toplumsal medyayı kullanan sayısı arttıkça beşerler meskenlerinde daha izole yaşamaya başladı. Adeta herkes toplumsal medyanın büyüsüne kapıldı ve bu sebeple asosyal bireylerin sayısı gitgide arttı. Yani toplumsal medya bir bakıma insanların yalnız vakit geçirmesine sebep oldu. Artık dışarı çıkıp eğlenmek çok fazla cazip gelmiyor zira beşerler toplumsal medya aracılığıyla toplumsallaşıyor. Toplumsal medyanın tesiriyle yalnız kalan şahıslar toplumsal yetenekleri azalmaya başlıyor. Bu durumda şunu söyleyebiliriz ki toplumsal medya beşerler için günümüzde tehdit ögesi haline gelmiştir.

Yalnızlığın Ruhsal Etkisi

Uzun müddet yalnız olan bireyler çeşitli ruhsal problemlerle karşı karşıya kalır. Toplumdan soyutlanmış ve yalnızlık kahrı çeken bir birey tekrar toplumla iç içe girmek de epeyce zorlanır. Toplu taşımayla bir yere giderken, insanların olduğu buluşmalarda ya da iş hayatında beşerlerle çok fazla denk gelen yalnız bireylerde toplumsal tasa epeyce fazladır. Ayrıyeten beşerlerle bağlantısı olmayan bireyler genelde kendilerini daha az sevilmeye ve bedel verilmeye layık görüldüklerini düşünürler. Bu bağlamda birey başkalarıyla bağlantı kurmakta ve toplumsallaşma konusunda epey çekimser olurlar. Yalnız olan beşerler depresyon bozukluklarına yakalanması da çok yüksektir. Ümitsizlik, gerginlik yahut telaş üzere hisleri ağır bir halde hissederler.

Yalnızlıkla Nasıl Başa Çıkılır?

Öncelikle şunu kendimize sormalıyız. “Yalnız olmaktan ötürü rahatsızlık duyuyor muyuz? “. Şayet ki bu durumdan rahatsızlık duymuyorsak kendimizi sorgulamamıza gerek yoktur. Lakin yalnızlığın bizi rahatsız ettiğini düşünüyorsak bunun sebeplerini yani neyden kaynaklandığını tespit etmemiz gerekiyor. Tahminen kişi ruhsal bir bozukluktan ötürü yalnız olabilir. Yani üstte belirttiğimiz hangi çeşit yalnızlığa maruz kaldığımızı bulmamız gerekir. Doğal ki bu mevzuda şayet yeterli değilsek profesyonel bireylerden takviye alabilirsiniz.

Ortak Alanlar

Hayatımızı bir gözden geçirelim. Tahminen bir işte çalışıyorsunuz, okula gidiyorsunuz ya da ilgi alanınıza nazaran bir kursa gidiyorsunuzdur. Bu yerlerdeki beşerlerle ortak bir konseptte buluşmuş oluyorsunuz. Beşerlerle diyalog kurabilir, onlarla sohbet edebilirsiniz. Uzun mühlet yalnız kalan beşerler için bu güç gelebilir fakat bu mevzuda gayret gösterirsek yalnızlıkla başa çıkabiliriz. İlgi duyduğunuz farklı hobiler ya da aktiviteler ekleyerek hem hayatınıza renk katar hem de yeni beşerler tanıyabilme ihtimalini artırabilirsiniz.

Sosyal Medya Kullanımı ve Bağımlılık

Sosyal medyanın insanların toplumsal yeteneklerimize ziyan verdiğinden bahsetmiştik. Toplumsal medya kullanımının artması ekran ve toplumsal medya bağımlılığını beraberinde getiriyor. Bağımlılık haline geldiğinde ise günün büyük bir kısmını ekran başında geçiriyoruz. Münasebetiyle toplumsal medyayı büyük oranda hayatımızdan çıkarıp yeni beşerler tanımak için birtakım şeyler yapmalıyız.

Unutmayalım ki insanı insan yapan öge onun toplumsal bir varlık olmasıdır.

Sevgilerimle

Stajyer Psikolog Muhammed Mustafa KOZAK

Uzman Psikolog Mustafa Cem OĞUZ