Aynı rüyayı görür müyüz? jung ve rüya

Rüyalar insanoğlunun ömrünün en değişik modüllerinden biridir. Uyku üzere pasif bir durumda olduğumuzda gerçekleşmesi ve içerik olarak farklı öğeler sunmasıyla insanlık tarihi boyunca merak konusu olmuştur. Farklı düş tabirleri yapılmış, hayallerin oluşumu açıklanmaya çalışılmıştır.

Rüyaların açıklanmasına dair en büyük gayretlerden biri Psikanalitik ekolün kurucusu olan Psikiyatr Sigmund Freud’a aittir. Freud, düşleri bilinçdışında bastırılan dilek ve dürtülerin semboller yoluyla sağaltılması olarak açıklar. Düşlerde görülen ögeler bilinçdışı bir gereksinimi karşılamak için ortaya çıkar. Bu yüzden bilince ulaşmaması gerekir. Bunun yolu da simgeleştirmedir. İnsanın bu şifreleme formülünü kullanması rüyayı ilginçleştirdiği üzere açıklanmaya muhtaç bırakır. Freud, hayallerin yorumunda uyanık olduğumuz anlardaki yaşantımızın da kıymetli bir hissesi olduğunu belirtir.

Rüya konusunda çalışmalar yapan bir öbür kıymetli Psikiyatr ise Analitik ekolün de kurucusu olan Carl G. Jung’tur. Hayallerin kaynağının bilinçdışı olduğu ve düşlerde sembollerin kullanıldığı konusunda Freud’la hemfikirdir. Jung bunlara ek olarak hayalin yalnızca ferdî bilinçdışımızın bir eseri olmadığını, şahsî bir bilincdışı haricinde kolektif bir bilinçdışımızın var olduğunu ve onun da hayallerin oluşumunda tesirli olduğundan bahseder.

Jung’a nazaran şahsî bilinçdışı bilince ulaşmamış bastırılmış öğelerden oluşurken kolektif bilinçdışı ferdî tecrübelere dayanmayıp evrimsel bir tarafın varlığıyla atalarımızdan gelir ve insanlığa hastır. Hayal içeriği de daha toplumsal hususlardan oluşur.

Bunun haricinde Jung, düşleri farklı özelliklerine nazaran büyük, ortak ve erken periyot çocukluk hayalleri olmak üzere üçe ayırır.

1. Ortak Düşler: Herkesin gördüğü düşlerdir. Gören şahısla alakalı olup belirli figürler (Jung’a nazaran arketipler) düşlerde görülür.

1. Büyük Hayaller: Yalnızca göreni değil öbür insanları da ilgilendiren düşlerdir. Jung’a nazaran büyük hayallerin öteki düşlerden farkı verdikleri iletinin geniş kitleleri ilgilendirmesidir.

1. Çocukluk Devri Düşleri: Jung, çocukluk devrine ilişkin hayallerin içeriklerinde üniversal bir boyut olduğunu ileri sürer. Farklı vakitte ve kültürlerde yetişmiş çocukların düşlerinde benzerlikler tespit ettiğinden bahseder.

Çocukluk devri hayalleri ne kadar kozmik olsa da birebir düşleri gördüğümüzden bahsedemeyiz. Tıpkı formda kolektif bilinçdışımız evrimsel köklere ve ortak atalara dayansa bile hayal iştirakinden tam manasıyla kelam edemeyiz. Fakat benzeri öğeleri hayallerimizde görmek mümkündür. 2. Dünya savaşı başlamadan evvel birçok insan düşünde kan ve şiddet içerikleri gördüklerinden bahsetmişlerdir.

Belki tıpkı hayalleri görmüyoruz fakat birebir hisleri hissedebiliyoruz.

Kolektif bilinçdışı ve birebir rüyayı görmeyle ilgili olarak “Rüya Senaryo(2023)” sinemasını önerebilirim. Umarım metinden keyif almışsınızdır. Sinema için de yeterli seyirler dilerim