Disleksi nedir?

DİSLEKSİ NEDİR?

Giriş:

Disleksi, bireyler ortasında sık rastlanan bir öğrenme güçlüğüdür ve dünyada kıymetli bir araştırma bahsidir. Türkiye’de ise son yıllarda, bu zahmete olan ilgi artmaktadır. Bu ilgiyle bir arada, dünya genelinde olduğu üzere Türkiye’de de, disleksi hakkında bilgi karmaşasının yaşandığı görülmektedir.

Dünya Sıhhat Örgütü’ne (2013) nazaran; kâfi zekâ, sosyokültürel fırsatlar ve bireye uygulanan eğitime karşın verimli okuma hüneri kazanmada meydana gelen beklenmedik ve kalıcı başarısızlık disleksi olarak tanımlanmaktadır. Disleksi bireylere nazaran farklılık göstermekte; bireyin yapısı, çevresel faktörler, aile takviyesi, aldığı eğitimin müddeti ve etkililiği, bireydeki disleksinin yapısını değiştirmektedir.

Disleksinin belirtilerini;

Konuşmayı öğrenmede gecikme, Harfleri ve onlara ilişkin olan sesleri gereğince öğrenememe, Kelamlı ve yazılı lisanı organize edememe, Numaraları ezberlemede meşakkat yaşama, Akıcı okumada dert yaşama, Uzun okuma kesimlerini takip etme ve anlamada sorun yaşama, Yazmada zahmetlerle müsabaka, Yabancı bir lisan öğrenmede sorun yaşama ve Matematiksel süreçleri yapmada külfet yaşamadır.

Disleksili öğrenciler bu zahmetleri nedeniyle eğitim hayatına ahenk sağlayamamakta, düşük benlik algısı geliştirerek kendilerini arkadaşlarından, okuldan ve en nihayetinde toplumdan soyutlamaktadırlar. Bununla birlikte eğitim öğretim hayatında hiçbir zihinsel sorunu olmadığı işitsel ve görsel sorun yaşamadığı hâlde okuyamayan bu öğrencilerin sayısı epey fazladır.

Disleksi hakkında bilimsellikten uzak yalnızca kişisel kanılara dayanan kimi söylentiler ortaya atılmıştır. Bu söylentiler kulaktan kulağa yayılmış ve vakitle gerçek kabul edilen birer efsaneye dönüşmüştür. Bunların kimileri aşağıda yazılmıştır.

Disleksi beynin yazılı lisanı sürece sürecinde yaşadığı zorluktur. Bu, lisanların yapısına nazaran değişmekle birlikte bazen ortografik süreçlerde yaşanan bazen fonolojik süreçlerde yaşanan sorunlar olabilmektedir. Disleksili bireylerin sözleri tersten gördükleri ya da yazdıklarını söylemek yanlıştır.

Disleksili bireylerin hepsinin özel yetenekleri olan, yaratıcı ve üstün zekâlı bireyler olduğu yanlış bilinen genellemelerden biridir. Disleksi ile zekâ ortasında ir münasebet yoktur; her cins zeka düzeyinde bu sorunla karşılaşılabilir.

Eğer kişi okulda başarılı bir öğrenciyse disleksili olma ihtimali yoktur niyeti de aşka bir efsanedir. Zira disleksinin okulda başarısı bireylerde oluşacağına olan inancın bilakis birtakım disleksili bireyler, yüksek oranda vazifelerine ağırlaşarak ve çok çalışarak okulda hayli başarılı olabilirler ve başarılı bir eğitim hayatı geçirebilirler, hatta istedikleri mesleklere ulaşabilen bireyler olabilirler.

SONUÇ

Disleksi hakkında yapılan araştırmalarla; disleksinin ne olduğunu bilmenin yanı sıra ne olmadığını bilmek de değerlidir. Disleksi denilince akla gelen en tanınan yanılgılardan birincisi; disleksili bireylerin sözleri ve cümleleri tersten gördüğü ve okuduğu yanılgısıdır. Bu bireyler, bütün heceleri ve sözleri tersten algılayıp okumazlar. Yalnızca kimi harfler ve heceler ortasındaki farkı algılamakta sorun yaşamaktadırlar. Bu sorunun kaynağı, görsel algı sorunları değil, beynin lisan sürece süreciyle alakalı sorunlardır. Bu yanılgı beraberinde, disleksinin kökeni ile ilgili yanlış yorumları getirmekte ve bu zahmetin tıbbi bir tedaviyle düzgünleşme göstereceği anlayışı da yaygınlık göstermektedir. Meğer, disleksinin tahlili eğitsel formüllerde aranmalıdır.

Bu bireylere verilen eğitimle disleksili bir çocuk tüm okuma sorunlarının üstesinden gelerek disleksiden kurtulamaz. Disleksi yetişkin çağlarda da kendini birtakım sorunlarla kendini gösterir. Bu nedenle disleksinin süreksiz ir d r m olduğu aşka bir yanılgıdır. Lakin düzgün bir eğitimle tedavi edilen birey, sorunlarını en az düzeye indirebilir. Burada şahsa verilecek olan eğitimin kalitesi çok değerlidir.

Okuma hünerlerine yeni başlamış bireylerde de erken ipuçlarıyla disleksi riski olan çocukları belirlemek mümkündür. Erken çocuklukta, okul tecrübesinden evvel ve birinci yıllarda disleksi riski taşıyan bireyler tespit edilebilir ve tedbirler alınabilir. Erken teşhisle belirlenen zahmetler, ileride daha önemli boyutlara ulaşmadan düzgün bir eğitimle, bireydeki disleksinin kişinin hayatına olan tesirini azaltmaya yardımcı olacaktır.

Uzm. Psk. Damla Kankaya Sünteroğlu

Psk.Öğr.Sogand Sharıfnıa