Psikososyal gelişim

PSİKOSOSYAL GELİŞİM

Psiko-sosyal gelişim, bireyin duygusal ve toplumsal özelliklerinin altyapısını oluşturan gelişim alanıdır. Doğumdan itibaren hisleriyle kendini söz eden bebekler, vakit geçtikçe hislerini toplumsal bağlamlara uyumlu halde kullanmayı öğrenirler.
Birinci zamanlardaki ağız kenarına dokunulduğunda gülme üzere refleksif yansılar hislerin temelini oluşturur. Doğum sonrası ağlayarak reaksiyon veren bebek üçüncü aydan itibaren toplumsal bağlamda güler, daha sonra kızgınlık, şaşırma, ıstırap (3- 4aylar), endişe (5-7aylar), utangaçlık (6-8aylar) ve suçluluk (2yaş) üzere duygusal sözleri yüzüyle belirli eder.
Psiko-sosyal gelişim; kişilik gelişimi, ahlak gelişimi ve sosyal-duygusal gelişim olmak üzere üç başlık altında incelenebilir:
Kişilik gelişimi; Kişilik, bireyi başkalarından ayıran duygulanma, düşünme ve hareket şekillerinin tümü olarak söz edilebilir. Sevinçli olmak, sebatkâr olmak, sevecenlik, kırılganlık vb. pek çok özellikten oluşan kişiliğin özünde, genetik olarak kuşaktan nesile aktarılan mizaç vardır.
Erikson, kişilik gelişimiyle ilgili kuramında anne-baba yahut çocukla ilgilenen bireylerle kurulan alakaların değerine dikkat çekmiştir. Birinci yıllar temel inanç duygusu yahut güvensizliğin kazanıldığı yıllardır. Sonraki yıllar (1-3 yaş) özerklik yahut utanç hissinin, girişimcilik yahut suçluluk hissinin edinildiği (3-6 yaş), okul yıllarında muvaffakiyet yahut başarısızlık hissinin yaşandığı (6-12 yaş), ergenlik yılları ise kimlik kazanıldığı yahut rol karmaşası yaşandığı (12-18 yaş) bir devirdir. Çocuklar, aldıkları geribildirimlerle olumlu ya da olumsuz hislere yönlenebilirler. Çeşitli etkinliklere yönlendirilen, övülen, muvaffakiyet için cesaretlendirilen çocuklar, çalışkan ve başarılı olma inançlarını geliştirirler. Böylelikle olumlu bir benlik kavramı geliştirme fırsatı elde etmiş olurlar. Toplumsal duygusal gelişim ; toplumsal gelişim doğumdan yetişkinliğe kadar olan devirde beşerlerle bağlantıların ve diğerlerine karşı geliştirilen hislerin tümüdür. Toplumsal ve duygusal gelişim birbirine epey yakın iki gelişim alsnıdır. İnsan olmanın gereği olan hisler toplumsal bağların oluşmasında temel bir rol üstlenirler. Toplumsallaşma çocuk gelişimde en değerli gelişim devirlerinden biri denilebilir. Empati , kendini tabir edebilme ,işbirliği, arkadaşlık ilgileri üzere maharetleri geliştirirler. Çocukluğun birinci yıllarındaki toplumsal gelişim ileriki yıllarda topluma ahenk için gerekli toplumsal davranışların temelini oluşturduğu gözlemlenmiştir. Ahlak gelişimi; çocukların kimi davranışları yanlışsız ve yanlış olarak değerlendirmelerini sağlayan bit devir olarak tanımlanabilir. Çocuğun yakın etrafındaki bireylere nazaran davranışları öğrendiği gözlemlenmektedir. Freud psikoanalitik kuramında ahlak gelişimini duygusal ve güdüsel bir süreç olarak ele alırken , Piaget, çocukta ahlak gelişiminin somut süreçler periyoduna geçilen 6 yaşa kadar başlamadığını savunur. Kohlberg’ in ahlak gelişim devri 3 yaştan sonrasını kapsar. Gelenek öncesi düzeyde( 10 yaşa kadar) çocuklar kendi çıkarları doğrultusunda ceza almamak için kurallara uyarlar. Klâsik seviyede (11 18 yaş)kendi çıkarlarından çok aile ve akranları tarafından onaylanma eforu gösterirler. Gelenek sonrası seviye ise; bedeller ve kanunların eleştirildiği bireyin kendine has ahlak unsurlarını oluşturduğu seviyedir. Yaş arttıkça, çocuklar toplumsal gelenek ve ahlaki gereklilikleri açıklayabilir, bunlar ortasında temas kurabilirler.