Çocuklarda duygu regülasyonu

DUYGU REGÜLASYONU NEDİR?

Yaşanan olay ve durumlar karşısında çocukların anlık değişen şartlarda duygusal reaksiyonlarının denetim edilmesi ismine hislerini tanımak, fark etmek yönetebilmesi için olay ve durumları yorumlayabilmesi ve o anki his durumunu yönetebilmesidir.

Duygusal reaksiyonları düzenleyebilen bir çocuk erken çocukluk devrinde hisler hakkında konuşmuş ve duygusal ipuçlarını kullanmayı öğrenmiş bir çocuktur.

Çocukların toplumsal ahenkte zorlandıkları anların nedeni çoğunlukla karşılanması beklenen bir muhtaçlığının var olmasıdır. Bu gereksinim o an karşılanmamış ya da karşılanması mümkün olmayan bir muhtaçlık da olabilir, engellenmişlik hissi ya da anlaşılmamak da olabilir.

Peki bu anlarda çocuk neler yaşar?

 Öncelikle hudut sistemi gelişmekte olan bir sistemdir ki bu nedenle yetişkinler üzere kimi hislerle başa çıkmak epeyce güçtür. Bu anda istenmeyen davranışlar ya da toplumsal ahengini zorlaştıran anlar yaşaması hayli olağandır.  Olağan olmayan durum ise bir yetişkinin ağlayarak yere yatan, hudut sistemi yeni gelişmekte olan bir çocuk için; öfke duyması, hissini anlamak ismine rastgele bir adım atmamasıdır.

Biz yetişkinler ve uzmanlar olarak bile kimi durumlarda his regülasyonunu sağlayamaz iken bunu her durum ve olayda çocuklardan beklemek benim açımdan çok adil görünmemekte.

Peki çocuk zorluk yaşadığı o anlarda neler yaşar?

İsteksizlik yaşamak, en ufak bir yetişkin yönlendirmesinde öfke krizine girebilmek, aktiflik vazife sorumluluk ismine verilen misyonlarda tam karşıtı bir halde hareket etmek, ortamdan uzaklaşma isteği, kızgınlık yaşamak, kendini yere atmak ya da içine kapanmak sessizleşmek üzere birçok tepkisel durumlarda bulunabilirler.

İşte tam da bu türlü anlarda çocuğun ruhsal gelişimi ismine yaşadığı duygusal çöküntülerde, kendini toparlayamadığı o anlarda biz yetişkinlere daha çok gereksinim duymaktadır.

O anlarda neler yapmalıyız?

Eğer çocuğunuz o an ağır öfke yaşıyor ve ağlamalar eşliğinde kendini yere atarak devam ediyor ise o an yakınlaşıp evvel temassız formda beklemek akabinde size ulaşabileceği bir aralıkta de sarılmak için kollarınızı açmak. Burada kıymetli olan nokta çocuğun keyifli olduğundaki şartsız kabulünüzün kızgınlık yaşadığında da çocuğunuza kabulün hala devam ettiğini gösterebilmenizdir.

Çocuklar hüzün yaşadıklarında ulaşabilir bir ebeveyn bulduklarında sakinleşmeleri daha öz kontrollü bir halde gerçekleşmektedir. Istırap yaşadıkları o anda bakım verenin şefkat yerine çocuğa öfke duyması bağırması kızması ya da yalnızca sussun diye tehdit yahut rüşvetler vadetmesi çocuğun öz kontrolünü sağlamasına imkân tanımayacaktır. Sıcak bir bakış, sakinlik, tatlı bir dokunuş kendisini kıymetli hissettirecektir. Bu biçimde gelişen münasebetlerde çocuk hislerini yaşamada özgür birebir vakitte hislerini fark edebiliyor olacaktır. Çocuğa yapılan duygusal yansıtmalar; -Üzgün hissediyorsun, biraz daha sallanmak istiyordun biliyorum bunun için bende üzgünüm gitmemiz gerekiyor fakat tekrar geleceğiz- üzere yansıtmalar anlaşıldığını hissetmesine imkân sağlayacaktır. Böylelikle itimat ve birliktelik de kuvvetlenecektir.

Sevgilerimle,

Özel Eğitim Alan Öğretmeni

Elif KOLAY