Açıklanamayan infertilite olgularında; aromataz inhibitörü ve klomifen sitrat’ ın birlikte kullanımının etkinliğinin araştırılması

Materyal Metod

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Kliniği’ne Kasım 2020 – Aralık 2021 tarihleri ortasında çocuk istemiyle müracaat eden, açıklanamayan infertilite tanısı konmuş 90 primer infertil çift ile yapılan randomize prospektif bir çalışmadır. Aydınlatılmış onamları alınarak çalışmaya dahil edilen bütün hastaların yaşları, beden kitle indeksleri (V.K.İ), infertilite müddetleri, adetin 2-4. gününde alınan FSH, LH, E2, TSH ile adetin 22. gününde alınan progesteron bedelleri, adetin 2-4. gününde yapılan transvajinal ultrasonografi (TV-USG) ile endometrium kalınlıkları (E.K) ve antral folikül (A.F) sayıları, foliküler fazda çekilen histerosalpingografi (HSG)’ leri ve eşlerinin spermiyogramları değerlendirildi. Bu kıymetlendirme sonucunda 18-35 yaş ortası, açıklanamayan infertilite tanısı alan çiftler çalışmaya dahil edildi. İnfertilite müddeti 6 yıldan uzun olan ve 6 siklus ve üzerinde O.İ. tedavisi almış çiftler çalışmaya dahil edilmedi. Hastalar ovulasyon indüksiyonunda kullanılacak casusa nazaran 3 kümeye ayrıldı. 1. küme; CC 50 mg 1×1 ve letrozol 2,5 mg 1×1 kullanılan, 2. küme; letrozol 2,5 mg 2×1 kullanılan, 3. küme; CC 50 mg 2×1 kullanılanlar olarak belirlendi. Adetin 3.gününde hastalara seçilen casuslarla O.İ. tedavisine başlandı. Tedavi mühleti 5 gün gün olarak belirlendi.

Tedaviye başlanan hastalar TV-USG ile takibe alındı. Bir yahut daha fazla dominant folikülü (D.F: >18mm) gelişen hastalarda 6500 IU koryogonadotropin-alfa ile

ovulasyon tetiklendi. Hastaların gelişen 14-18mm ortası folikül sayıları, D.F sayıları, koryogonadotropin uygulanacağı vakit TV-USG ile bakılan E.K’ları ve E2 düzeyleri, tedaviye başlama ve İUİ ortasında geçen müddetler kayıt altına alındı. Ovulasyondan yaklaşık 36-38 saat sonra İUİ süreci yapıldı. Takiplerde b-hcg bedeli olumlu gelen ve fetal kalp atımı olan gebelikler kaydedildi..

Bulgular

Araştırmaya açıklanamayan infertilite (A.İ) tanısı alan 90 primer infertil çift dahil edildi. Hastalar randomize olarak 30 kişilik kümelere ayrıldı. Hastaların tedavi öncesi ve sonrası belirtilen bedelleri kayıt altına alındı. Hastaların demografik ve klinik bilgileri karşılaştırıldı. Yapılan istatistiksel tahlilde; küme I, küme II, küme III ortasında hastaların ortalama yaş, VKİ (kg/m2), ortalama infertilite mühleti, tedavi-İUİ ortası geçen müddet, ortalama A.F. (adet), FSH (mIU/ml), LH (mIU/ml), adet 22. gün progesteron (ng/ml), toplam sperm sayısı (T.S.S) (milyon) ve % A+B (ileri süratli, ileri yavaş hareketli) bedelleri açısndan istatistiksel olarak manalı fark bulunmadı (p> 0.05). Küme 1′ de O.İ. tedavisi başlanan 30 hastadan 6’sında, küme 2’de 30 hastadan 5’ inde ve küme 3’te 30 hastadan 7’sinde D.F gelişimi olmadığı için İUİ yapılmadı. D.F. gelişimi olmayan hastalarda b-hcg olumluluğu, İUİ günü E.K ve tedavi sonrası E2 seviyesi bakılmadı ve istatistiksel çalışmada bu bilgiler küme 1 için 24 hasta, küme 2 için 25 hasta, küme 3 için 23 hasta üzerinden değerlendirildi.

Grup I, küme II, küme III ortasında İUİ günü estradiol artış ölçülerinde manalı fark bulunmadı (p> 0.05). Küme I, küme II, küme III ortasında İUİ günü E.K artış ölçülerinde manalı fark bulunmadı (p> 0.05). Küme I de HCG günü ortalama 14-18 mm ortası folikül sayısı 2, küme II’de 1 ve küme III’te 1 olarak bulundu. Küme I de HCG günü 14-18mm ortası folikül sayısı küme II ve küme III den istatistiksel olarak manalı yüksek bulundu (p 0.05). O.İ. başarılı olup D.F. gelişen ve İUİ yapılan hastalarda küme I’de klinik gebelik oranı 24 hastada %16,7, küme II’de 25 hastada %24 ve küme III’te 23 hastada %30,4 olarak bulundu. Gebelik oranları ortasında fark izlense de küme I, küme II, küme III ortasında b-

hcg müspet klinik gebelik oranlarında istatistiksel olarak manalı fark bulunmadı (p > 0.05).

Sonuç

Sonuç olarak CC/İUİ ve letrozol/İUİ tedavileri kıyaslandığında birçok çalışmada ortalarında gebelik oranları ve canlı doğum oranları açısından manalı fark bulunamamış olup, iki tedavi modeli de açıklanamayan infertilitede önerilebilir. Bizim çalışmamızda literatürü takviyeler nitelikte olup CC ile O.İ. ve İUİ, letrozol ile O.İ ve İUİ, CC ve letrozol birlikte kullanımı ile O.İ. ve İUİ rejimlerinin klinik gebelik oranları açısından birbirlerine üstünlükleri görülmemiştir. Açıklanamayan infertilite tedavisinde kullanılacak uygun dozaj, yarar ve yan tesirlerinin daha net olarak ortaya konulabilmesi için daha çok randomize denetimli çalışmalara gerek duyulmaktadır.

Anahtar Sözler: Gebelik, İnfertilite, Ovülasyon İndüksiyonu, Klomifen Sitrat, Letrozol, Açıklanamayan İnfertilite