Hpv testleri ve smear testi

Reprodüktif Periyot Bayanları Rahim ağzı Kanseri İçin Yapılan Rutin Taramalar;

Rahim ağzı kanserlerinin %95 kadarı Human Papillom Virüs (HPV) nedenli olarak ortaya çıkmaktadır. Bu mikrop (virüs), kansere neden olduğu bilinen birkaç virüs tipinden biridir. Yerleştiği bölde yaptığı daima inflamasyon ve düzgünleşme süreçleri sonucunda hücrenin çoğalma / büyüme döngüsünü bozarak dokuyu yapısal değişikliğe zorlamakta ve sonuçta denetimsiz çoğalan ve çok aktivite gösteren hücreler yığını oluşturmaktadır.

HPV (Human Papilloma Virus) cinsine ilişkin sayıları üçyüze yakın tanımlanmış alt tipi mevcuttur. Bütün bu virüs ailesinin ortak özelliği hücreleri çok çoğalmaya zorlaması ve sonuçta dokuda değişikliklere sebep olmasıdır. Bir çok çeşidi dokuda karnıbahar gibisi kndilom ismi verilen bu lezyonları oluşturmaktadır. Halk ortasında siğil / guza olarak da bilinen bu lezyonları yapan tipleri ekseriyetle rahimağzı kanseriyle bağlı değillerdir. Kozmetik açıdan sorun oluşturan bu lezyonlar, yakılarak, dondurularak solusyonla bozularak düzeltilebilmektedirler. Son vakitlerde bölgesel manada nispeten yeni kullanıma giren lazer ışığı kullanılarak yapılan tedaviler de mümkün olabilmektedir. Kanser için düşük riisk kümesine ilişkin bu alt tiplerin varlığında düşünülmesi gereken bu virüsün öbür cinsleri de bulaşmış olma mümkünlüğüdür.

HPV virüs cinsine ilişkin kanser yapan yüksek riskli tipleri; 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 olarak bilinmektedir. Genel yaklaşım bu virüs tipleri açısından enfekte bireylerin daha sıkı denetimlere tabi tutulmasıdır. Bu virüs tipleri tespit edilmiş bayanlarda kesinlikle kolposkopi ismi verilen bir mikroskop aracılığı ile rahim ağzının ve vajen dokusunun yakından incelenmesi ve gerekli görülen yerlerden tam kat örnek biyopsiler alınmasıdır.

HPV bakılması ve smear testinin birlikte yapılması halinde her iki testin negatif (lezyonsuz ve virüsün tespit edilemediği durumlarda) olması halinde denetim aralıklarının beş yıla kadar çıkarılabilecği yaklaşımı benimsenmiştir.

Gebellikle hpv testi 30 lu yaşlarda bakılması manalı olacaktır.Bu yaşın altındaki bayanların virüsü almış ve büsbütün bünyesinde yok ederek bağışık hale gelmesi de mümkündür. Genç yaşlarda HPV virüs testi olumlu olan bayanların takibinde bu testin negatifleşebileceği unutulmamalıdır.

Bağışıklık için geliştirilen HPV aşısı mevcuttur. Bayanlarda epeyce sık görülen bir kanser tipine sebep olan mikroba bağışık olmak demek, bu kanserden neredeyse büsbütün korunabilmek manasına gelmekteedir. Bu açıdan bakıldığında HPV aşıları, kanser aşısı olarak anılması son derece haklı bir yaklaşımdır. HPV aşılarının 12 yaşından, hatta kimi ülke programlarında 9 yaşından itibaren rutin aşı programına alınmış olması bu kanser çeşidinin hayatımızdan büsbütün çıkmasına neden olacaktır. Bu aşı programlarının yüz güldürücü sonuçlar doğuracağına dair yüksek seviyede umut vadeden yeni çalışmalar mevcuttur.

21 Şından itibaren alınan smear testi ve 25 yaşında kombine edilmiş HPV testi negatif gelen bayanların bir sonraki denetimlerinin 5 yıl sonra yapılmasından rastgele bir sakınca görülmemektedir.

Bu takipler 65 yaşına kadar devam ettirilmelidirler.

HPV testi;

Rahim ağzından alınan bir örnek sayesinde virüsün varlığını ortaya koymaya yönelik bir testtir. Bu Test sayesinde virüsün varlığı araştırılır. Virüs antijenlerinin tespiti halinde, virüs genomunu ayırdetmeye yönelik bir sonraki teste geçilir. Var olan virüsün hangi çeşidinin çoğalmakta olduğunu anlamaya yönelik bu test spesifik olarak virüs genomunu araştırır ve net olarak bir sonuç verir. “Bulaşmış olan virüs yüksek riskli kümede yer almaktadır (16, 18, 31, 33, 45, 52, 58)” halinde bir sonuç verilir. Bunun üzere tespit edilen virus cinsine ilişkin riskli alt çeşitte rastgele bir patojene rastlanmamıştır (diğer risksiz grup) üzere bir sonuç da gelebilir.

Smear Testi;

Rahim ağzından bir fırça yardımıyla alınan hücresel döküntülerin incelendiği bir patoloji testidir. Bu testin sonucunda HPV ile enfekte hücrelerde de görülebilecek yapısal değişikliklere sahip hücre varlığı araştırması yapılmaktadır. Patologlar bu testin sonucunda ASCUS (atipik suquamöz hücreler-önemi aşikâr olmayan) yahut HSIL (yüksek seviyede morfolojik farklılık göstren hücreler) yahut LSIL(düşük seviyede morfolojik faklılık gösteren hücreler) biçiminde raporlar verebilirler. Atipik hücrelerin görülmesi halinde kesinlikle serviks ve vajen epiteli yakından incelenmelidir.

Kolposkopi;

Riskli HPV ile bulaş halindeki bayanlarda lezyon araştırması yapılır. Tıpkı formda smear taraması sonucunda da ASCUS yahut daha ileri bir hücresel farklılık tespit edilmiş tarama örneklerinin olması halinde bir sonraki basamak yaklaşımı yakından incelemedir. Bu yakınlık en az 40 – 100 kat büyütme özelliği olan bir mikroskop ile rahim ağzına ve vajen epiteline yakından bakılmasıdır. İnceleme esnasında rahim ağzı ve vajen epiteli renkli solusyonlarla muamele edilir ve gözle görünemeyecek hücrenin yapısal değişiklikleri de açığa kavuşturulmaya çalışılır. %3-5 asetik asit hücrelerdeki olağandışı yapıdaki proteinleri buzlaştırır (denatüre eder), bölgenin beyaz halini alması gözlemlenir. Yeniden %10 seyreltilmiş lugol solusyonu ile olağan dokudaki glikojen (şeker) yapılar araştırılır. Olağan dokular renkli boyanırken hücresel aktivitesi çok olan olağandışı faaliyet gösteren hücreler boya almazlar,çünkü içindeki şeker yapıları güç açığından ötürü kullanılmıştır. Şekersiz kalmışlardır fazla ölçüde damar yapısından gelecek güç kaynağına gereksinim duyacaklardır. Bu sebeple bölgedeki damar yapıları da sağlıklı dokularda olanlardan farklı değişik formasyonlar alacaktır.

Tüm bunlar kolposkopi ismi verilen mikroskop aracılığı ile gözlemlenip raporlanır. Bu kuşkulu bölgelerden tam kat biyopsi alınır. Patalogların CIN olarak tabir ettikleri raporları yazmaları için incelemeye gönderilirler. İncelenen tam kat doku örneklerinde atipik hücre toplulukjlarının varlıkları formasyonları, cilt altı dokulara kadar derin yayılım gösterip göstermemesi ve sonlu kalmış olması kıymetlendirilir.

Rahim Ağzı Kanseri;

Rahim ağzı kanseri, 2012 yılı prestiji ile göğüs kanserini jinekolojik kanserler kümesine almazsak dünyada en sık görülen jinekolojik kanserdir ((https://www.wcrf.org/int/cancer-facts-figures/worldwide-data). Lakin tama programları, aşı ve sık denetim üzere nedenlerle 2020 yılı istatistiklerinde rahimağzı kanseri sıklığı epeyce azalmıştır (Yüzbinde 2 Bu oran 2008 yılında yüzbinde 4,2 idi)) . Bilhassa Türkiye de 75 yaş altı her 4 bireyden biri rastgele bir kanser teşhisi almaktadır. Münasebetiyle karşı karşıya olduğumuz sorunun değeri ortaya çıkmaktadır.

Rahim ağzı (serviks) ismi verilen doku, HPV mikrobunun çok sevdiği bir bölgedir. Bu dokunun rahmin içine hakikat bakan bir deliği mevcuttur.Bu delik adetin değişen hormon istikrarına nazaran kanal içine ve serviksin dışına daha görünür tarafına hakikat yüzey eğitel dokusunda değişiklikler yaşar. Bu sayede yüzey epiteli sık sık karakter değiştirir. HPV mikrobu bu hücresel faaliyeti çok sever. Zira süratli çoğalan yüzey epitelleri virüsün kendi aktivitesini de besler. Bilhassa kanserle alakalı HPV çeşitleri bu artmış hücresel faaliyetlerde yüzey epitelinin karakterini değiştirerek atipik hal almasını sağlarlar. Bu durum kansere yatkınlığı artırır.

Yapılan kolposkopi ve alınan örneklerde rahim ağzının dışarıdan pek de kolay görünmeyen bu rahim ağzı kanalının (ostium) içinden de (endoserviks) örnek alınmasının sebebi budur.

Kanser tanısı patolojinin alınan örneklerinde yaptığı inceleme sonucunda, atipik hücrelerin dermnis dediğimiz, yüzey epitel hücrelerinin altındaki takviye dokuyu ihtiva eden nispeten sert kalın yapının derine hakikat aşılmasıyla konulur. Mikroskop altındaki müşahedede yapısı bozulmuş hücreler için hudut bozulmuşsa artık mevcut lezyonun ismi serviks kanseri olacaktır.

Sonuç;

HPV ve Smear testleri, bayan sıhhatinin korunması açısından hayat kurtarıcı ehemmiyete sahiptir. Bu testlerin nizamlı olarak yapılması rahim ağzı kanseri üzere önemli hastalıkların erken teşhisi ve tedavi edilebilir halde müdahale edilmesini sağlayacaktır.

Op. Dr. Mahmut Tolga AYAN