Ne kadar vahşet, o kadar reyting: medya korkularımızdan mı besleniyor?

Habercilik her vakit gerçekleri olduğu üzere aktarma emeli gütmeyen ve para kazandıran bir sanayi olagelmiştir. Buna bağlı olarak, lokal mevzular hakkında direkt bilgi almak, memleketi ilgilendiren olaylardan olanca doğruluğuyla haberdar olmak için haberlere kulak kesilme vakitleri artık geride kaldı. Doğrusunu isterseniz, haberleri takip etmek ruhsal olarak riskli bir uğraş bile olabilir. Bu durum, siz farkında olmasanız bile zihinsel ve fizikî sıhhatinize ziyan verebilir.

Özünde kaygı yatan haberler, hali hazırda sahip olduğumuz dertlerimizi kullanarak bizleri esiri altına alır. Gözleri ayırmadan televizyon izlemek, gazete okumak yahut internette gezinmek pazar hissesini artırdığı üzere depresyonun nüks etme mümkünlüğünü da artırır.

Geçtiğimiz yıllar boyunca haberciliğin vazifesi, olan biteni asıllı ve adil bir biçimde ve olanca doğruluğuyla aktarmaktı. Ne var ki habercilikle bağlantılı kapitalist güdüler, günümüz televizyon haberlerinin birçoklarını fevkalâde, heyecan verici ve çekişmeli haber hikayeleri olarak lanse etti. Artık bir haberi birinci kere duymak yahut haber, gerçekliğinin doğruluğu bir formda onaylansa bile, olayla ilgili değişik ayrıntılar ve yorumlarla ulaşılabilmek için rekabet çalışan medya büyükleri, bu türlü bir atmosfer yaratarak izleyiciyi duyularıyla, dehşet ve heyecanı aradığı hislerle kendilerine bağlıyor.

Haber programlarında muhakkak bir strateji uygulanır: “Ne kadar vahşet, o kadar reyting”.

Korkuyla temellendirilmiş haber programlarının iki gayesi vardır. Birincisi, izleyicinin dikkatini çekmektir. Haber medyasında buna “ön gösterim” denir. İkinci hedef ise seyirciyi, belirlenen endişeyi azaltmanın yollarını izlediği haberde bulabileceğine inandırmaktır. Mesela ön gösterim “Musluk suyunuzla alakalı BİLMENİZ GEREKENLER!” dediğinde, izleyici bu hususta en aktüel içerikten haberdar olmak ve inançta olma imkânı en yüksek ihtimalle o haberi izleyecektir.

Korku temelli haberlerin başarısı; bilimsel ispatların yerine dramatik anekdotların sunulmasına, münferit olayların yeni akımlar olarak gelişmesine takviye verilmesine, insan kategorilerinin tehlikeli olarak tasvir edilmesine ve iyimserliğin yerini mukadderatçı fikrin almasına dayanır. Medya mantığını kullanarak bunu başarmak isteyen haber şirketleri, haber hikayelerinin içeriğini geliştirerek ne kimi küçük ataklar yaparlar. Haber hikayelerinin kifayetsizliğini, lisan bilgisini ve sunum formatını değiştirerek büyük bir tesir elde ederler.

Haber medyasının artık uygunluk, vicdan ve en kıymetlisi gerçek söyleme anlayışına dönmesi gereklidir. Bunlar gerçekleşene kadar aşağıdaki prosedürleri takip ederek kendinizi bunalmış hissine karşı koruyabilirsiniz:

Medyaya maruz kalma sürenizi sonlandırmayı ele alın. Kendinize biraz vakit verin, gün de bir yahut iki defa lokal ve dünya çapında yaşanan gelişmelere denetim edin.

Bilgi almak için yeni medya kullanmaktansa yazılı medyadan bilgi almayı deneyin. Bu, duygusal olarak yüklenildiği içeriklere maruz kalma ihtimalinizi azaltabilir.

Uzaktan kumandayı tek tuşla televizyonu kapatma, bir internet sitesini kapatma yahut radyo kanalını değiştirme üzere bir gücünüz olduğunu unutmayın.

Başkalarının medya öykülerine ve onlara ayrıntılarına farklı toleranslar gösterebileceğinin farkında olun.

Elektroniğsiz bir gün deneyimleyin ve bırakın duyularınız hayattaki daha kolay şeyleri keşfetsin.