Şema terapi: kendinizi anlamanın ve değiştirmenin anahtarı

Şema Terapi Nedir?

Şema Terapi, bilişsel terapi, psikanaliz ve bağlanma teorisini birleştiren güçlü bir psikoterapi usulüdür. Jeffrey Young tarafından geliştirilen bu yaklaşım, çocukluk ve ergenlik periyodunda oluşan şemaların (derin ruhsal kalıplar) yetişkinlikte nasıl sürdüğünü ve hayatımızı nasıl etkilediğini anlamamıza yardımcı olur.

Birçok insan, çocuklukta öğrendiği belli niyet ve davranış kalıplarını farkında olmadan yetişkinlikte de tekrarlar. Örneğin, sevgiyi lakin diğerlerini şad ederek hak ettiğini düşünen bir çocuk, yetişkinlikte daima fedakârlık yapan biri haline gelebilir.

Şemalar Nelerdir?

Şema Terapisi’ne nazaran 18 temel şema vardır. Bunlardan kimileri şunlardır:

• Terk Edilme Şeması: “Beni eninde sonunda terk edecekler.”

• Kusurluluk Şeması: “Ben gereğince âlâ değilim.”

• Başarısızlık Şeması: “Ne yaparsam yapayım başarısız olacağım.”

• Bağımlılık Şeması: “Tek başıma baş edemem.”

• Duygusal Mahrumluk Şeması: “Kimse beni hakikaten sevmez ve anlamaz.”

Bu şemalar, hayatımız boyunca bağlarımızı, iş ömrümüzü ve hatta kendimizle olan bağlantımızı etkileyebilir.

Şema Modları ve Duygusal Tepkiler

Şemalar etkin hale geldiğinde, farklı şema modları ortaya çıkabilir:

• Çocuk Modları (Örneğin, “Terk Edilmiş Çocuk” modu)

• Ebeveyn Modları (Örneğin, “Cezalandırıcı Ebeveyn” modu)

• Başa Çıkma Modları (Örneğin, “Aşırı Telafi Eden” modu)

Bu modlar, gerilimli yahut tetikleyici durumlarla nasıl başa çıktığımızı belirler. Örneğin, birisi eleştirildiğinde “Kusurluluk Şeması” tetiklenebilir ve kişi ya içe kapanarak kendini kabahatler ya da saldırgan bir halde kendini savunur.

Şema Terapisi ile Değişim Mümkün mü?

Kesinlikle! Şema Terapisi, olumsuz niyet ve davranış kalıplarını fark edip değiştirmemize yardımcı olur. Terapistinizle birlikte:

1. Şemalarınızı Tanımlarsınız: Hangi fikir ve hislerin sizi etkilediğini keşfedersiniz.

2. Şemaların Kaynağını Bulursunuz: Çocukluk ve geçmiş tecrübelerinizin nasıl tesirli olduğunu anlarsınız.

3. Yeni Davranışlar Geliştirirsiniz: Sağlıklı başa çıkma stratejileri öğrenerek hayatınızdaki olumsuz döngüleri kırabilirsiniz.

Şema Terapisi ile Hayatınızı Nasıl Dönüştürebilirsiniz?

• Kendi kendinize farkındalık geliştirin: Günlük niyetlerinizi ve hislerinizi gözlemleyin.

• Olumsuz iç sesinizi sorgulayın: Kendinize “Bu niyet hakikaten gerçek mu?” diye sorun.

• Sağlıklı sonlar koyun: Diğerlerinin gereksinimleri kadar kendi gereksinimlerinizi da önemseyin.

• Kendi kendinize şefkat gösterin: Yanlışlarınızı affedin ve kendinize sevgiyle yaklaşın.

Sonuç: Değişim İçin Birinci Adımı Atın!

Şema Terapisi, hayatınızı derinden etkileyen kalıpları anlamanızı ve onları değiştirmenizi sağlar. Kendinizi suçlamak yerine, neden bu türlü hissettiğinizi keşfetmek için bir adım atabilirsiniz. Şayet kendinizi daima tıpkı olumsuz döngüler içinde buluyorsanız, bir terapist takviyesi alarak şemalarınızı dönüştürmeye başlayabilirsiniz. Unutmayın, değişim mümkün! 🌿

📌 Siz de şemalarınızı keşfetmek için bir terapistle çalışmayı düşünebilir ya da kendinizi daha güzel tanımak için Şema Terapi ile ilgili kitaplar okuyabilirsiniz.