Şema modları: hangi duygusal tepkiyi veriyorsunuz?

Şema Modları: Hangi Duygusal Yansıyı Veriyorsunuz?

Hepimiz vakit zaman makul olaylar karşısında ağır duygusal yansılar veririz. Bazen çocuk üzere kırılır, bazen kendimizi çok savunmacı hisseder, bazen de hiçbir şey olmamış üzere davranarak hislerimizi bastırırız. Pekala, bu reaksiyonların kökeni ne?

Şema Terapi’ye nazaran bu yansılar, geçmişte geliştirdiğimiz şema modları ile ilgilidir. Şema modları, yaşadığımız olaylara verdiğimiz anlık ruh hali değişimleri ve davranış kalıplarıdır. Birtakım modlar bizi savunurken, kimileri ziyan verir. Pekala, sizin hangi modlarınız baskın? Gelin birlikte keşfedelim!

Şema Modları Nedir?

Şema modları, çocukluk ve ergenlik devrinde geliştirdiğimiz derin ruhsal kalıpların (şemaların) tetiklenmesiyle ortaya çıkan süreksiz ruh halleri yahut kişilik kısımlarıdır. Bunlar, yaşadığımız olaylara karşı verdiğimiz duygusal, bilişsel ve davranışsal tepkileri şekillendirir.

Örneğin, biri sizi eleştirdiğinde çabucak kendinizi küçümseyerek içe kapanıyor ya da tam zıddı öfkeyle reaksiyon veriyorsanız, aslında bilinçsizce bir şema modu içinde hareket ediyorsunuz.

Şema modları dört ana kümeye ayrılır:

1. Çocuk Modları – Geçmişte yaşadığımız duygusal muhtaçlık eksikliklerinden kaynaklanır.

2. Ebeveyn Modları – İçselleştirdiğimiz sert ve eleştirel ebeveyn seslerinden oluşur.

3. Başa Çıkma Modları – Güç hislerle baş etmek için geliştirdiğimiz savunma sistemleridir.

4. Sağlıklı Yetişkin Modu – Gerçekçi, istikrarlı ve olgun bir bakış açısıyla hareket eden modumuzdur.

Şimdi bu modları tek tek inceleyelim.

1. Çocuk Modları: Yaralı Yönlerimiz

Çocuk modları, bilhassa sevgi, inanç, korunma ve dayanak ihtiyaçlarımız karşılanmadığında gelişir. Bu moddayken hislerimizi kontrol etmekte zorlanır ve çok hassaslaşabiliriz.

🔹 Terk Edilmiş / Yalnız Çocuk Modu

🔹 Kızgın / Öfkeli Çocuk Modu

🔹 Dürtüsel / Disiplinsiz Çocuk Modu

🔹 Mutlu Çocuk Modu (Sağlıklı Bir Mod!)

2. Ebeveyn Modları: İçimizdeki Eleştirel Sesler

Ebeveyn modları, çoklukla çocuklukta içselleştirdiğimiz olumsuz ebeveyn figürlerinden oluşur. Bu moddayken kendimize çok sert ve acımasız davranırız.

🔹 Cezalandırıcı Ebeveyn Modu

🔹 Talepkâr Ebeveyn Modu

3. Başa Çıkma Modları: Savunma Mekanizmalarımız

Başa çıkma modları, olumsuz hislerle baş etmek için geliştirdiğimiz otomatik savunma sistemleridir. Lakin birçok vakit bu modlar, problemleri çözmek yerine daha büyük problemlere yol açar.

🔹 Teslim Olan Mod (Pasif Kişilik)

🔹 Kaçınan Mod (Duygularını Bastıran Kişilik)

🔹 Aşırı Telafi Eden Mod (Savunmacı Kişilik)

4. Sağlıklı Yetişkin Modu: Şemaları Dönüştürmek

🔹 Sağlıklı Yetişkin Modu

Sonuç: Modlarınızı Tanıyın ve Dönüştürün!

Şema modları, çocukluk yaralarımızın bugünkü yansımalarıdır. Bilinçli farkındalık geliştirerek hangi modun ne vakit devreye girdiğini anlayabilir ve daha sağlıklı yansılar vermeyi öğrenebiliriz.

Peki, siz hangi modları en sık deneyimliyorsunuz?

Kendi şema modlarınızı keşfetmek için bir terapistle çalışabilir yahut şema terapisi üzerine kitaplar okuyarak kendinizi daha güzel tanıyabilirsiniz. Unutmayın, dönüşüm mümkün! 🌿✨